اگرچه توسعه و گسترش ایرانگردی و جهانگردی به منظور استفاده هر‌چه بیشتر از مزایای متعدد اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی آن اجتناب‌ناپذیر است ولی مشکلات و تنگناهای متعددی در راه رشد و صنعت گردشگری ایران وجود دارد که نباید از نظر‌ها دور بماند. مهم‌ترین مشکلات و چالش‌های موجود در این زمینه را می‌توان این‌گونه برشمرد:
- مشخص نبودن هدف‌ها و سیاست‌های ایرانگردی و جهانگردی
- وجود تبلیغات منفی در رسانه‌های خارجی به منظور ارائه تصویری نامطلوب از کشور و منزوی نمودن ایران
- عدم‌تطبیق و هماهنگی فرهنگی، جهانگردان برخی از کشورهای خارجی با فرهنگ اسلامی در روابط و برخوردهای فرهنگی
- عدم اطلاع‌رسانی کافی از جاذبه‌های گردشگری و تبلیغات موثر جهت روشن نمودن افکار‌جهانی نظیر سازما‌ن‌ها، دفاتر و نمایندگی‌های اطلاع‌رسانی در امور سیاحتی در داخل و خارج کشور
- فقدان نیروی انسانی کارآزموده و متخصص در امور جهانگردی و بی‌اطلاعی کادر شاغل در موسسات جهانگردی (از قبیل هتل‌ها، کارکنان آژانس‌ها و راهنمایان جهانگردی)
- فقدان تسهیلات لازم برای وارد کردن تجهیزات و تاسیسات مورد‌نیاز صنعت جهانگردی، با استفاده از تخفیف‌های ویژه گمرکی و سود بازرگانی و ترخیص سریع
- هماهنگی و همکاری سازمان‌های دولتی که در بهبود وضع جهانگردی موثرند مانند: استانداری‌ها، فرمانداری‌ها، شهرداری‌ها، وزارت امور خارجه، وزارت راه و ترابری، سازمان تبلیغات و گمرک
- فقدان تسهیلات لازم به منظور اعطای وام با شرایط مناسب برای تشویق بخش‌خصوصی و عدم نظارت کافی و کمبود تسهیلات لازم در زمینه نگهداری و حفظ اماکن باستانی و تاریخی کشور
- کمبود امکانات اقامتی در بین شهر‌ها و نبود وسایل حمل و نقل کافی مطابق با استانداردهای جهانی و غیر‌استاندارد بودن راه‌های ارتباطی بین شهر‌ها در ایران
- عدم تمایل و تضمین سر‌مایه‌گذاری داخلی و خارجی نسبت به مشارکت و احداث اماکن و تاسیسات جهانگردی
پیشنهاد‌ها و راهکارها
- ارتقای ظرفیت‌های کمی و کیفی تاسیسات جهانگردی به ویژه تعداد تورهای داخلی و خارجی به منظور تعدیل شکاف موجود در مقایسه با کشورهای پیشرفته جهانگردی
- توسعه و تقویت برنامه‌های تبلیغاتی جهت معرفی جاذبه‌های گردشگری ایران اسلامی
- تامین تدریجی شرایط خودکفایی در صنعت جهانگردی
- اصلاح قوانین ورود و خروج اتباع خارجی به ویژه مقررات موجود در مبادی ورودی کشور
- فعال کردن بخش‌خصوصی
- آموزش نیروی انسانی جهت تربیت کادر متخصص
- ایجاد شبکه کارت اعتباری برای رفاه گردشگران خارجی
- ایجاد پایگاه اطلاع‌رسانی و بانک اطلاعات گردشگری
منبع: talajavaher.ir
با وجود حدود 2000 کیلومتر مرز آبی و نوار ساحلی جنوبی، گردشگری دریا به‌ویژه ورزش‌ها و فعالیت‌های وابسته به آن از جمله غواصی دچار تلاطم وضعیت است و از سهم مطلوب خود در گردشگری فاصله دارد.
گردشگری دریا با فعالیت‌های آبی متنوعی اعم از شنا، قایق‌سواری، جت‌اسکی و غواصی و یا ورزش‌های ساحلی مانند والیبال و فوتبال شاخه‌ای از توریسم است که در تعطیلات تابستان خانواده‌های بسیاری را به خود جذب می‌کند. در این میان امکان انجام برخی از رشته‌ها تنها در سواحل خاصی وجود دارد ولی مسأله مهمتر این است که برخی از رشته‌ها در میان مردم شناخته شده نیستند یا به عبارت دیگر مردم اطلاعی از شرایط و مهارت لازم برای مشارکت ندارند.
یکی از فعالیت‌های دریایی که مردم را سهیم کرده و فرای مشاهده صرف است و در عین حال سبب کسب تجربه‌ای جدید و در نتیجه احساسی نو خواهد شد، رشته غواصی است. ولی غواصی یکی از رشته‌هایی است که مردم تصور خاصی از آن دارند، نوعی ناشناخته بودن و یا ابهام توأم با ترس. اما واقعیت چیز دیگری است.
یکی از نقاطی که غواصی در آن صورت می‌گیرد جزیره هنگام است. ایروانی مدیر آموزشگاه فناوری دریایی که متولی غواصی در این جزیره است، می‌گوید: «غواصی در کشور ناشناخته است و یا به عبارت بهتر استفاده از آب و مواهب طبیعی آن مانند غذاهای دریایی با وجود حدود 3000 کیلومتر خط ساحلی، در میان مردم جایگاه مناسب را نیافته است».
ایروانی مقصود خود از انجام این کار را چنین می‌گوید: «جزیره هنگام یکی از جزایر زیبای کشور است من آن منطقه را با زیبایی‌های زیر آب "بهشت کوچک" می‌دانم، به همین دلیل با سابقه‌ای که در آموزش غواصی صنعتی داشتم، تصمیم گرفتم این زیبایی‌ها را به مردم کشورم نشان بدهم زیرا معتقدم بودن در طبیعت شور و شوق و هدفمندی را به زندگی می‌آورد.»
وی در زمینه مشارکت جامعه محلی نیز می‌گوید: «ما در منطقه سعی کرده‌ایم تا جامعه محلی در کار دخالت داشته باشد، به دختران هنگامی آموزش غواصی داده‌ایم و آنها علاوه بر این آموزش زیست محیطی نیز دیده‌اند و حال خودشان مراقب طبیعت هستند.»
ایروانی در پایان متذکر می‌شود: «منطقه هنگام آخرین نقطه‌ای است که می‌توان جانوران استوایی را دید. شما ببینید مالدیو با چنین مواهبی چه بهره‌برداری توریستی می‌کند، هتل هیلتون در آن منطقه هتل را متناسب با شرایط محیط به صورت بنای یک طبقه ساخته است.»
بهارلو متصدی تورهای غواصی یکی از آژانس‌هایی که این نوع تور را در منطقه قشم برگزار می‌کند در توضیح خود می‌گوید: «ما با مدرسه غواصی قرارداد بسته‌ایم و برای یک تور 5 روزه با وسایل غواصی به مسافر قیمت داده‌ایم. طی این تور آموزش تئوری و عملی به گردشگر داده می‌شود، صبح‌ها آموزش تئوری داده می‌شود و بعد از ظهر آموزش عملی خواهد بود. ما سعی داریم ایرانی با طبیعت زیبای کشور آشنا شود و از مواهب آن استفاده کند.»
وی معتقد است: «تورهای توأمان طبیعت‌گردی و ورزش در ایران آن چنان که باید شناخته شده نیست و متصدیان بایست با ذکر جزئیات برای مراجعان توضیح دهند تا آنها فعالیت را شناخته و علاقه‌مند شوند.»
یکی دیگر از مؤسسات دست‌اندرکار غواصی مرکز غواصی کیش است که سابقه بسیاری نیز در این زمینه دارد و دست‌اندرکاران آن به آموزش غواصی تفریحی و تخصصی می‌پردازند. در بخش تفریحی پس از یک آموزش تئوری چند دقیقه‌ای گردشگر به دریا برده می‌شود و به آموزش عملی و غواصی می‌پردازد.
دست‌اندرکاران، تورهای غواصی و امکانات خود را یا از طریق هتل‌های شهرهای ساحلی و یا دفاتر خدمات مسافرتی در شهرهای دیگر به علاقه‌مندان عرضه می‌کنند و شاید لازم باشد معرفان خود پیش از آن غواصی را تجربه کرده باشند تا بتوانند با دادن اطلاعات صحیح، علاقه‌مندان بیشتری را با این شاخه آشنا کنند.
اما باید اذعان کرد که با در نظر گرفتن تفاوت‌ها و قابلیت‌های متفاوت دریای مازندران، دریای عمان و خلیج فارس گردشگری دریا همچنان در انواع خود اعم از تفریحی و یا ورزشی از جایگاه مطلوب فاصله دارد. در این میان فعالیت‌های ورزشی آبی بیش از دیگر شاخه‌ها مهجور مانده و میان مردم ناشناخته هستند در حالی که این گونه فعالیت‌ها سبب ایجاد شور و شعف و انرژی بیش از پیش در زندگی همه اقشار و به‌ویژه جوانان شده و به علاوه سبب آشنایی آنان با مواهب ملی و طبیعی می‌شود.
منبع: خبرگزاری میراث فرهنگی
به رغم تلاش‌های گسترده کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس برای تصاحب عنوان قطب توریسم دریایی منطقه، توریسم دریایی ایران همچنان بی نام و نشان است.
به تازه‌گی خبرگزاری‌های رسمی امارات به نقل از مقامات رسمی این کشور اعلام کردند که در کشور امارات تنها ظرف یک سال گذشته بیش از 87 کشتی یا 261.000 مسافر از بندر رشید دبی عبور کرده‌اند و انتظار می‌رود این رقم در سال 2020 به 120 کشتی و 325 هزار مسافر افزایش یابد.
همچنین تخمین زده شده است تا سال 2015 میلادی تعداد کشتی‌ها به 195 گشت با 575 هزار مسافر که در سواحل دبی پیاده می‌شوند، افزایش یابد.
مقامات دبی برای تحقق این هدف همکاری‌های نزدیکی را با ابوظبی، فجیره، مسقط و بحرین آغاز کرده‌اند تا امکان ارائه تسهیلات و امکانات بیشتری برای توریست‌ها فراهم آید که در نهایت کشتی‌های بیشتر و توریست‌های بیشتری را به سواحل عربی خلیج فارس جلب خواهد کرد.
این تلاش‌ها که در راستای توسعه توریسم دریایی در امارات است، ریشه در موفقیت‌های درخشانی دارد که از دبی آغاز شده است.
دبی که در سال 2003 موفق شده بود 2700 مسافر را با 5 کشتی برای تفریحات دریایی به خود جذب کند، تنها در دو سال گذشته (2008) موفق به جذب بیش از 11 هزار و سیصد مسافر برای گردش‌های دریایی شده است.
خبرگزاری رسمی امارات در همان زمان اعلام کرد که این آمار حکایت از آن دارد که دبی ظرف سال‌های اخیر به‌عنوان یک قطب گردشگری در گشت‌های دریایی مبدل شده و بر این اساس انتظار می‌رود تعداد توریست جذب شده به دبی طی سالجاری به 200 هزار نفر برسد.
گشت‌های دریایی در امارات به ویژه از زمانی رشد محسوسی یافته است که شرکت «کاستا کروزر» که یک شرکت تورگردانی دریایی اروپاست، نخست دبی را مرکز این فعالیت قرار داد و پس از مدتی ابوظبی و مسقط و بحرین نیز تحت پوشش آن قرار گرفت.
در این فعالیت‌ها دو گروه ایتالیایی الاصل با دو مارک تجاری کاستا کروز و ایدا کروز ارائه کننده خدمات گشت‌دریایی در دبی بودند.
درهمین زمان بحران اقتصاد جهانی هر چند سبب ایجاد فشارهای مالی شد اما مردم همچنان علاقمند به سفرهای دریایی هستند.
درعین حال این تلاش‌ها در ابوظبی نیز توجه مقامات را جلب کرد که تلاش‌های تازه‌ای را در این زمینه آغاز کردند، به طوری که طبق آمار رسمی؛ در فصل سفرهای دریایی امسال حدود 113/199 توریست به ابوظبی سفر کرده‌اند که این میزان درمقایسه با زمان مشابه در سال گذشته حدود 200/125 نفر بیشتر بوده است.
فعالان و مقامات ابوظبی پیش‌بینی کرده بودند که با افزایش تعداد توریست‌ها، رونق توریسم دریایی در سال 2009 -2010 به میزان 59 درصد افزایش یابد و به گفته معاون دبیرکل توریسم ابوظبی؛ این پیش‌بینی‌ها براساس افزایش 100 درصدی میزان رزرو و اشغال جا در کشتی‌های گشت دریایی ابوظبی است که تاکنون صورت گرفته است.
به گفته وی؛ این افزایش تاحد زیادی ناشی از مشارکت و همکاری ابوظبی با شرکت‌های گشت دریایی در منطقه کاراییب بوده است.
گشت دریایی بحرین در خلیج فارس نیرومند تر می شود
اما موفقیت‌های امارات و به ویژه دبی و امارات سرمشق خوبی برای بحرین بود که به تازه‌گی و درسال جاری اعلام کرد با اجرای طرح‌های ویژه و فعالیت بیش از 100 خط کشتی‌رانی در فصل کشتی‌رانی در صدد جذب توریست‌ها از سرتاسر خاورمیانه و اروپاست.
طی فصل گشت‌های دریایی در منطقه خلیج فارس که معمولا از میانه اکتبر تا ماه مه ادامه می‌یابد، بحرین تنها در فصل گذشته یعنی از اکتبر 2009 تا ماه ماه 2010 موفق به جلب 150 هزار توریست خارجی و حضور نزدیک به 70 کشتی در بندر این کشور شد.
«حبا عبدالعزیز»، مدیری اجرایی وزارات فرهنگ و اطلاع‌رسانی و ارتقای بازاریابی توریسم بحرین اخیرا اعلام کرد که حضور کشتی مسافربری با 2000 مسافر و توریست هم‌اکنون بحرین را با درآمدی بالغ بر 274.000 میلیون دلار و با بیش از 70 کشتی ثروتمندتر از همیشه کرده است.
طبق همین گزارش کشور بحرین تا سال گذشته نیز برای معرفی و مطرح کردن خود به عنوان یکی از پیشگامان اندک خطوط دریایی که در منطقه خلیج فارس فعالیت می‌کنند، موفقیت اندکی داشته است اما به تازه‌گی با راه‌اندازی خطوط و ترمینال‌های دریایی جدید در کشور امارات، بازار توریسم دریایی بحرین نیز فرصت رشد یافته است.
توریسم دریایی در ترکیه
صرف نظر از کشور های عرب منطقه خلیج فارس کشور ترکیه در همسایگی ایران نیز تلاش‌های وسیعی را برای توسعه صنعت توریسم دریایی این کشور آغاز کرده است. مقامات دریایی ترکیه اعلام کردند که سه اسکله واقع در استانبول را به‌منظور ارتقای گردشگری این منطقه برای ارایه خدمات گشت‌دریایی اختصاص می‌دهند.
خبرگزاری زمان ترکیه، اخیرا خبر داد که تعداد کشتی‌های ویژه گشت‌های توریستی دریایی استانبول ظرف پنج سال گذشته، از 15 به 20 درصد رشد سالانه برخوردار بوده و کشور ترکیه هم‌اکنون نیز پس از اسپانیا، ایتالیا و یونان سومین مقام در توریسم دریایی مدیترانه محسوب می‌شود.
بنابه همین گزارش؛ تورگردان‌های مستقر در شهر استانبول اظهار کرده‌اند که از سال 2006 تاکنون توریسم دریایی استانبول به تنهایی بیش از 1 میلیون توریست را به استانبول جذب کرده است اما فقدان تسهیلات کافی و کشتی‌های گشت توریستی؛ همچنان مانعی دربرابر رشد بالقوه توریسم در منطقه است و برای حل این مشکل ساخت فوری اسکله‌های جدید ضروری است.
مقامات گردشگری ترکیه همزمان با شروع فصل جدید توریسم دریایی ترکیه در ماه مه درصدد تامین امکاناتی تازه برای پاسخگویی به بازار تقاضا برآمدند اما میزان استقبال به حدی است که به‌گفته مقامات مسئول در توریسم ترکیه، استانبول هم‌اکنون نیازمند به هفت تا هشت اسلکه جدید است.
به‌گفته «عمر بیلگیلی» مدیر منطقه‌ای توریسم و فرهنگ استانبول، هر سال بیش از 1000 کشتی گشت توریستی در استانبول و کوساداسی توقف می‌کند. در سال 2005 ، 227 کشتی گشتی در استانبول، جذب 231 هزار توریست را به‌همراه داشت و در سال 2007 تعداد کشتی‌ها به 340 کشتی افزایش یافت که تقاضای 432 هزار توریست را تامین کرد.
وی تاکید دارد که گردش پولی سفر و گشت و گذار دریایی توریست‌ها، از تمام توریست‌های دیگر در ترکیه 12 درصد بیشتر است.
توریسم دریایی در ایران: جایگاه و ضرورت ها
در کشور ایران و در همسایگی امارات، بحرین و ترکیه با وجود مرز آبی جنوب کشور در امتداد خلیج فارس و دریای عمان به طول 1880 کیلومتر که یکی از سرمایه‌های طبیعی کشور محسوب می‌شود توریسم دریایی تقریبا هیچ جایگاهی ندارد.
توریسم دریایی در میان مردم کشور چنان ناشناخته است که بیشتر مسافران و توریست‌ها در، جزایر کیش و قشم و تا حدی نیز بندر چابهار بیشترین زمان خود را در مناطق تجاری صرف می‌کنند و بدلیل فقدان فرهنگ سفر و اطلاع‌رسانی کافی در این زمینه، سفر یا گشت دریایی و یا حتی آشنایی با زندگی دریایی مردم بومی در برنامه ریزی‌های مسافرتی آن ها جایی ندارد.
مطلوب نبودن وضعیت توریسم دریایی ناشناخته بودن سفر دریایی و شاید احساس عدم امنیتی است که مردم از سفر دریایی دارند و از سوی دیگر بالا بودن هزینه این گونه سفرها مهم‌ترین موانعی است که بر سر راه توسعه این نوع توریسم درسواحل جنوب ایران وجود دارد.
نبود کشتی و مشکلات موجود برای تامین سوخت به قیمت آزاد که سبب گران‌تر شدن هزینه این سفرها شده است، از دیگر مشکلات رونق و پایه ریزی توریسم دریایی در سواحل دریایی کشور است.
با توجه به وضعیت فعلی توریسم دریایی در ایران و رونق نسبی این شاخه در سایر کشورهای جهان و به‌خصوص کشورهای منطقه لازم است اقداماتی در زمینه ایجاد امکانات مناسب، حمایت از دست‌اندرکاران این امر و نیز تدوین برنامه‌های گشت دریایی انجام شود و از سوی دیگر اقداماتی برای آشناسازی مردم کشور با این شاخه و نیز جذب گردشگر خارجی صورت گیرد تا بتوان از این زمینه و توان بالقوه طبیعی بهره‌‌ی لازم را برد.
درمجموع می‌توان گفت کشور ما با برخورداری از جاذبه‌های بالقوه خود در توریسم دریایی، هنوز در میان کشورهای توسعه یافته در زمینه توریسم دریایی نامی ندارد اما با توجه به جاذبه‌های موجود در جزایر جنوبی کشور می‌توان با ایجاد تاسیسات گردشگری مناسب و استفاده از ظرفیت‌های موجود در آنها برای جذب گردشگر توسعه توریسم دریایی کشور و اقتصاد محلی را در نواحی ساحلی پی‌ریزی کرد.
طبیعتا شناسایی الگوهای موفق دردنیا و نحوه استفاده آنها از جاذبه‌های گردشگری دریایی هم می‌تواند راه‌ها و ایده‌های مناسبی برای موفقیت در این حوزه ارائه کند.
منبع: خبرگزاری میراث فرهنگی
منبع: خبرگزاری فرارو
پویا جبل عاملی در دنیای اقتصاد نوشت: اگرچه وضعیت نامناسب صنعت گردشگری در ایران بر هر ناظر مسائل اقتصادی آشکار است، اما گویی حاد بودن مساله اکنون برای مسوولان بیش از گذشته نمود یافته است، آنچنان که تکاپویی می شود تا این وضعیت اندکی تغییر کند. در آخرین اظهارنظر، عنوان شده است که آژانس های مسافرتی باید به ازای هر 100 مسافر ایرانی، حداقل 30 مسافر خارجی به ایران بیاورند وگرنه جریمه می شوند. در حقیقت پشت این گزاره، این استدلال خوابیده است که اگر گردشگر خارجی نداریم تقصیر آژانس های خصوصی است و وظیفه آنها است که این صنعت را روبه راه کنند، اما آیا به راستی آژانس ها دوست ندارند مسافر خارجی بیاورند یا مسافر خارجی رغبتی به دیدار از دیار ما ندارد؟ پاسخ به این سوال اتفاقا در کف دست علم اقتصاد است. مانند هر پرسش دیگر اقتصادی، در مقام پاسخ باید به انگیزه ها نگریست. آیا واقعا آژانس های مسافرتی تمایل ندارند که از طریق جذب گردشگر خارجی سود بیشتری کسب کنند؟ به نظر می رسد، بیش از آن که مسوولان بخواهند، این آژانس ها هستند که مشتاقند گردشگر خارجی را به ایران آورند که ای بسا آنان بیش از مسافر ایرانی حاضر باشند هزینه کنند و این سفره ای است که آژانس های ایرانی با جان و دل تمایل دارند بر سر آن بنشینند و نیاز به گوشزد نیست. اما مساله آنجا است که خوانی گسترده نیست. وقتی توجه توریست ها به سرزمین های دیگر است و به هزارویک دلیل ایران در لیست کشورهایی که آنان تمایل به بازدیدش دارند، نیست، آژانس های مسافرتی چه می توانند بکنند؟ انگشت اتهام به سوی کسانی که خود با تمام وجودشان می خواهند ایران را از توریست پر کنند و جیبشان را پرتر، کمی غیر معمول است. فراتر از این، چنین گزاره ای به معنای فرو کاستن یک مشکل چند وجهی به عاملی است که آن هم خود باید معلول قلمداد شود نه علت. به این معنا که اگر دلایل عدم استقبال توریست ها بر طرف شود خودبه خود، آژانس های ایرانی دروازه ای می شوند برای وارد کردن مسافران بیشتر. به هر رو با بررسی دقیق عوامل مختلف به نظر می رسد، مسوولان گردشگری هم آنچنان نباید مورد بازخواست باشند. در این زمینه هم می توان راه های آزمون شده اقتصادهایی را پی گرفت که توانسته اند گردشگران بیشماری را به کشورهای شان جذب کنند. در مقایسه ای حتی سطحی می توان گفت، که ملزومات صنعت گردشگری در ایران که طیفی از مسائل رفاهی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی را شامل می شود فراهم نیست و تا این چنین باشد، نمی توان از گردشگر خارجی انتظار داشت، کمکی به صادرات خدمات ما کند و آژانس های مسافرتی هم اگر می توانستند معجزه ای کنند، چنین می کردند تا سودی مضاعف کسب کنند و در این بین به نظر می رسد "جریمه" سیاستی نباشد که بتواند تمامی مشکلات صنعت گردشگری را به دوش کشد.
توریسم کم‌شتاب در نهایت به معنی کاستن از سرعت زندگی و درنتیجه کاهش سرعت مصرف است که برخی آن را پاسخ مناسبی درشرایط مصرف فزاینده و تهدیدهای روزافزون آب و هوایی می دانند هرچند به رغم موفقیت های نسبی آن دربرخی جنبه ها در حوزه توریسم پدیده ای جهانی اما کاملا نوظهور و تجربه نشده تلقی می‌شود.
توریسم یا سفر کم شتاب یکی از راهکارهای رایج در پاسخ به نگرانی های ناشی از تغییرات آب و هوایی است. زیرا سه هدف و توصیه اصلی دراین نگرش که به نوعی ملهم از نگرش های مینی مالیستی در هنر نیز هست، نقش موثری درکاهش میزان سفرها و درپی آن کاهش میزان مصرف انواع وسایل نقلیه پرسرعت دارد که درمقایسه با وسایلی چون دوچرخه، اغلب متکی به سوخت‌های فسیلی هستند.
اصل های مهمی در توریسم کم شتاب به عنوان فلسفه این نوع سفر مطرح است که شامل ماندن حداقل یک هفته در هر مقصد توریستی با خودداری از سفر های متعدد درزمان کوتاه است. دقت در جزییات به این معنا که هر آن چه را که در نزدیکی ماست، دقیق ببینیم. به عبارت بهتر دقت در جزییات نیز اصل مهم دیگری است که تا حدی فلسفه این نوع سفر یا توریسم را توضیح می دهد.
همچنین اقامت در خانه ها و اتاق های اجاره ای به جای اقامت در هتل های لوکس و پرمصرف خرید از فروشگاه های ساده محلی و ازهمه مهم تر خرید کالاهای محلی به جای کالاهای مارک‌دار صادراتی نیز از دیگر عواملی است که سبب کاهش سرعت حرکت و عملکرد توریست و درنهایت میران مصرف می شود.
این نگرش یعنی مفاهیم مطرح در توریسم کم شتاب اغلب در رسانه های جمعی به عنوان جایگزینی برای سفرهای هوایی تلقی می شود . جریان های متعدد سفر یا توریسم کم شتاب پیوسته مردم را تشویق می کنند که با آهستگی و تمرکز بیشتر به مقاصد مختلف سفر کنند و مدت زمان تعطیلات خود را تنها دریک مقصد بگذرانند. دوران اقامت خود را درنواحی مختلف طولانی تر کنند و میزان رفت و آمد خود را کاهش دهند.
اما آن چه که در عرصه نظری در سال های اخیر به عنوان توریسم کم شتاب مطرح شده از نظر کارشناسان توریسم در عرصه عمل چنان که انتظار می رود نمود چشمگیری نداشته است.
بخشی از این مسئله به دلیل هزینه های مادی در تامین امکانات و بخشی نیز به دلیل کمی بازار تقاضا براثر تداوم و سلطه عادت های ذهنی درباره الگوهای رایج و قدیمی مسافرت و توریسم درمیان توریست هاست. درنتیجه آن جه که اکنون درعرصه عمل درباره توریسم کم شتاب می توان یافت و دید، جز معدودی تورهای مسافرتی دراروپا نمود جدی و فراگیری نداشته است. درواقع صنایع مسافرتی و انواع خدمات وابسته به صنعت گردشگری همچون بسیاری دیگر از جنبه های زندگی غربی و مدرن طی 40 -50 سال اخیر هنوز هم تحت سلطه تصورات وتعاریف قدیمی و سنتی از سفر و گردشگری همچنان قربانی سرعت و عدم دقت و مصرف انبوه و آزمندی شدیدی شده است که حاصل تشویق به مصرف بیشتر برای تولید بیشتر و باز هم بیشتر وآن هم برای کسب سود بیشتر در پاسخ به روند کنترل نشده افزایش جمعیت و درنتیحه افزایش نیاز به اشتغال و تامین معیشت است.
اما در برابر این رویه مخرب، کشف لذت های حقیقی و یادگیری و مشارکت آن با دیگران قرار دارد که حاصل شکل گیری جریان های نوین فکری و سبک های زندگی جدید است. این نگرش ها در تقابل با نوعی اعتیاد به سفر سریع یا توریسم شتابناک است که درست همانند غدای سریع یا فست فود سرعت برای هیچ را در ذهن تداعی می کند که درنهایت چیزی جز مصرف بیشتر و بهره برداری بیشتر از طبیعت و تخریب بیشتر و بی مهابای آن نیست.
بنا براین هدف از شکل گیری توریسم کم شتاب تشویق مردم به نوعی سفر تفریحی همراه با دقت در جزییات برای یادگیری بیشتر و ارتباط بیشتر است که با احترام کامل به فرهنگ و تاریخ های محلی و نیز حمایت و حفاظت از محیط زیست همراه باشد. ایده ای که در نهایت به توریسم مسئولیت پذیر و پاسخگو می انجامد.
در صورت توجه به این نکات توریسم برخلاف عوارض مخرب و ناخوشایندی که در دهه های اخیر ایجاد کرده، کارکرد مناسب خود را بدست می آوردکه به معنی احترام به تنوع های انسانی و فرهنگی وطبیعی و ایجاد ارتباط میان مردم و احیای دوباره لذت کشف و یادگیری از ساده ترین امور زندگی است که به دلیل سرعت و سلطه تفکر هدفمندی همواره از دیده ها بدور مانده است. تشویق به نگاه دوباره و دقیق و کسب تجربه کامل و حداکثری از حداقل امکانات همچون همه جریان ها یا جنبش های موسوم به آهستگی- هدف اصلی و نهایی صنعت توریسم کم شتاب است.
این پدیده که به معنی کاهش از حجم و کمیت در تجربه های توریستی و به جای آن تمرکز بر کیفیت این تجربه هاست هنوز خود گام های کم شتابی را در حوزه صنعت گردشگری جهان و آن هم صرفا در کشورهای توسعه یافته اروپا وامریکا برداشته است.
به همین دلیل تورهایی که ارائه دهنده خدمات وبرنامه های مسافرتی طبق اصول مشخص توریسم کم شتاب باشند و بر سفرهای کوتاه مدت ، با حداقل استفاده از وسایل حمل و نقل و مصرف سوخت های فسیلی و بر ارتباط متقابل میان توریست با مردم و مناطق محلی و ناشناخته در هر سفر توریستی تاکید داشته باشد، هنوز در گام های کم شتاب و کند تنها در معدودی انگشت شمار از کشورهای اروپایی رواج دارد.
این پدیده چنان نوظهور و ناآزموده است که حتی کتاب های راهنمای توریسم کم شتاب در جریان پروژه ای با همین عنوان اخیرا از ماه مه 2010 راه اندازی شده و درواقع هنوز کتاب راهنمای جامعی در این زمینه که راهنمای کار تورگردان ها باشد ارائه نشده است.
با این حال عملکرد تورهای فعال در زمینه توریسم کم شتاب که این نوع خدمات را به توریست های عمدتا علاقمند به روش های نوین و نگرش های عمدتا پست مدرن به زندگی ارائه می کند، تاحدی قابل شناسایی و ردیابی است.
درمیان همین اندک گروه های توریستی اما پررنگ ترین و فعال ترین گروه ها دراین زمینه گروهی است تحت عنوان تورهای کم شتاب -که از پیوند تورگردان های چند گروه کوچک تورگردانی تشکیل شده است که سفرهای اختصاصی به مقصد ایتالیا، فرانسه و دیگر کشورهای اروپایی را به علاقمندان عرضه می کند.
درواقع برای درک بهتری و یا دستیابی به تجربه های عملی دراین حوزه تنها می توان به تجربه های محدود همین تورگردان ها توجه و اتکا کرد که در همین زمینه فعالیت و انگیزه های خود را به صورت بیانیه ای توضیحی در پنج بند این گونه شرح می دهند:
ما تورگردان های کوچک ارائه کننده توریسم کم شتاب در کشورهای اروپایی در احساس تعلق به مقاصد ویژه ای در اروپا با هم اشتراک نظر داریم . مقاصدی که قادرند ما را در اعماق درون مان به وجد درآورند. مقاصد و مکان هایی که در دیدار از آن ها با مردمان دیگری که در جستجوی نوع متفاوتی از خدمات توریستی و گردشگری هستند، اشتراک نظر داریم.
ما فعالان توریسم کم شتاب در کشورهای اروپایی نگرش واحد و مشترکی درباره سفر و فلسفه سفر داریم .ما معتقدیم که مسافرت ها باید کم شتاب تر و با هدف دیدن همه چیزهایی باشد که پیرامون ما رخ می دهد. مشاهده ای که به کمک آن بتوانید خود را در چشم اندازهای محلی، تاریخی و فرهنگی متفاوتی رها کنید و در میان مردمی متفاوت با آداب و رسوم و عقاید و غذاهای متفاوت غرق کنید.
ما گروه های ارائه کننده تورهای کم شتاب معتقدیم که یک گروه کوچک با این نگرش می توند سبب ارتقای سطح کیفی تجربه های توریستی شود و ما را قادر می سازد تا از همراهی و رفاقت و همفکری مسافران با یک دیگر نیز لذت ببریم. مردمی که به گروه ما می پیوندند درواقع از پیش دوستان و هم فکران ما هستند.
ما به کاری که می کنیم و جایی که میرویم کاملا علاقمند هستیم .ما صاحبان مشاغل کوچک هستیم که تورهای مسافرتی خود را شخصا مدیریت و هدایت می کنیم و در مقاصد توریستی مشخصی کار می کنیم که کاملا به آن اشراف داریم و با گروه ها و مردم محلی آن درارتباط نزدیک و کاملا دوستانه هستیم.
برخی ازما دراروپا زندگی می کنیم و برخی دیگر سالانه بارها از این مقاصد دیدار کرده ایم. کار و فعالیت ما صرفا تلاشی شغلی نیست بلکه ما خود نیز مسافرانی هستیم که درباره تورهای مسافرتی کم شتاب که هنوز پدیده ای کم تجربه شده است، می آموزیم.
این گروه به هم پیوسته از تورگردان های فعال در حوزه توریسم کم شتاب در تلاش های خود که درواقع نخستین گام های تجربی در حوزه این نوع توریسم محسوب می شوند، به طور مشخص در کشور های فرانسه دو تور مجزا و در کشور ایتالیا چهار تور، و دو تور دیگر هم به مقصد کشورها وشهرهای دیگر اروپایی نظیر پراگ و امستردام ارائه می کنند.
درمیان تورهای محدود اما جالب این گروه ها هم اکنون تور ویژه ای که ازتوسکانی تا پراک و از آمستردام تا پروانس به علاقمندان خدمات ویژه کم شتاب ارائه می کند بیش از سایر تورهای جلب نظر می کند که در اصل یک تور موسیقی است.
منبع: chn.ir