گردشگری در شهرستان ساوه

نویسنده: مهندس محمد شرافت ساوجی 

درشهرستان ساوه در کیلومتر ۱۱۵ تهران با داشتن ۴۰۰ اثر ملی ثبت داده شده وهمچنین تاریخ ۷۰۰۰ ساله میتوان با بهسازی ومشارکت مردم وهمکاری دولت زمینه جلب صنعت گردشگری داخلی وخارجی ایجاد نمود.

بنای چهار سوق، موزه مردم شناسی ساوه



  موزه مردم شناسی ساوه، تنها موزه این شهرستان بوده که در محل بنای تاریخی چهار سوق در سال 86 افتتاح و فعالیت خود را آغاز کرده است. این موزه همزمان با تعطیلات نوروزی و حضور پر رونق گردشگران، با استقبال چشمگیر مسافران نوروزی مواجه است.
راهنمایان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با حضور در این مکان، اطلاعات کامل را در اختیار مسافران و گردشگران قرار می دهند. تاکنون صدها بروشور حاوی اطلاعات مورد نیاز و معرفی آثار باستانی، تاریخی و گردشگری شهرستان ساوه بین مسافران نوروزی توزیع شده است. موزه مردم شناسی ساوه ، درجنوب مسجد انقلاب و آب انبار چهار سوق این شهرستان واقع شده است.

  بنای چهار سوق ساوه با توجه به تزیینات موجود، از یادگارهای دوره صفویه به شمار می رود که عمده مصالح کار شده در ساخت این بنا، آجر، سنگ، کاشی، آهک، گچ و خاک است. گنبد چهار سوق با دهانه ای نزدیک به 15 متر و ارتفاعی به همین اندازه از بیرون دارای پلان 12 ضلعی و از داخل بنا دارای پلان مدور بوده که شامل چهار دالان و هشت حجره است. این اثر تاریخی در گذشته به عنوان محور اتصال راسته اصلی و مسیر بازار بوده و در دوره هایی نیز به عنوان تکیه جهت برگزاری مراسم عزاداری و نیز به عنوان زورخانه جهت انجام ورزش های باستانی کاربری داشته است.
  این بنا در سال 1356 به شماره 1382 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و در سال 86 به مناسبت روز جهانی صنایع دستی به عنوان نخستین موزه شهرستان ساوه (موزه مردم شناسی) باهدف معرفی قومیت‌ها وفرهنگ مردم ، مورد بهره برداری قرار گرفت.



  هم اکنون ‎ 100قلم اشیای مردم شناسی و باستان شناسی شامل لوازم فلزی، سفال، تابلو، کاشی تزیینی و ماکت اماکن تاریخی در این موزه به نمایش درآمده است.

به منظور خدمات بهتر به بازدید کنندگان و گردشگران این موزه صبح و عصر باز و برای عموم آزاد است.

برخی از آثار طبیعی و تاریخی شهرستان ساوه:

۱- یخچال طبیعی  واقع در روستای اقداش بخش نوبران  در ارتفاعات رشته کوه سلسال

۲-چشمه قیرخ قیزلو  درروستای کمالو  بخش نوبران

۳-غار ده سید واقع در شمالروستای ده سید بخش مرکزی (بخش خرقان )

۴- غار مسلم اباد  واقع در جنوب غربی رو ستای مسلم اباد بخش نوبران

۵- مرداب لار واقع در ۳کیلومتری شرق روستای لار بخش خرقان

۶- دره زیبای روستای چناقچی علیا بخش خرقان

۷- صخره های طبیعی وزیبای دامنه کوه تخت ر ستم واقع در دامنه کوه روستای نشوه 

۸- چشمه های دره ینگه قلعه روستای ینگه قلعه بخش نوبران

۹- چشم انداز  بیوران واقع ودر شمال غربی روستای بیوران بخش نوبران

۱۰- چشمه امام زاده نوح (ع) واقع در روستای با لقلو بخش نوبران

۱۱- طبیعت زیبای ابشاری فصلی دره جبهه فربی قصر قیز قلعه بخش مرکزی

۱۲-طبعت زیبای روستای حریقان  بخش نوبران

۱۳- طبیعت زیبای جلگه وحاشیه شمالی روستای کله دشت بخش نوبران

۱۴- طبیعت زیبای حاشیه   رود خانه زنبر  از اردمین ومراغه  وسنگک   تا چناقچی  بخش نوبران

۱۵-کانال کوه چرخی معروف به چهار صد ستون در دامنه کوه چرخی از روستای ورده (بخش خرقان)

۱۶- طبعت زیبای چشمه بابا رجب روستای نیوشت بخش مرکزی

۱۷-غار باباگر گر در روستای ستق بخش نوبران

۱۸- دریاچه دل اب (دیلیو )در روستای ستق از توابع بخش نوبران

۱۹- طبعیت زیبای  روستای سامان بخش نوبران


 مهندس محمد شرافت ساوجی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه

روستاها، مقصد گردشگری آینده

  صنعت گردشگری در جهان توسعه فراوانی یافته است و بسیاری از کشورها از این راه توانسته ‏اند وضعیت خود را بهبود ببخشند و از مشکلاتی مانند بیکاری، پایین بودن سطح درآمد سرانه و کمبود درآمد ارزی خویش بکاهند.
صنعت جهانگردی بزرگ‌ترین و متنوع‌ترین صنعت در دنیا به حساب می‏ آید. بسیاری از کشورها این صنعت پویا را منبع اصلی درآمد، اشتغال‌زایی، رشد بخش خصوصی و توسعه زیرساخت‌ها می‌دانند. صنعت گردشگری امروزه به قدری در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها اهمیت دارد که اقتصاددانان آن را صادرات نامرئی نیز می‌نامند.

یکی از انواع گردشگری که روز به روز طرفداران بیشتری پیدا می‏کند، گردشگری روستایی است و به نظر می‏رسد روستاها در آینده به یکی از مهم‏ترین مقاصد گردشگران تبدیل شوند.

تاریخچه گردشگری روستایی
گردشگری روستایی به عنوان یک فعالیت تفریحی ـ اجتماعی، در نیمه دوم قرن هجدهم در انگلستان و اروپا شکل گرفت. پیش از آن هم مناطق روستایی برای فعالیت‌های تفریحی مورد استفاده قرار می‌گرفتند، اما شرکت در این فعالیت‌های تفریحی محدود به اقشار برتر جامعه بود. در قرن نوزدهم و بیستم به دلیل توسعه حمل و نقل و سهولت جابه جایی، راه‌یابی به روستاها آسان شد.
رشد سریع تقاضا برای گردشگری روستایی از سال 1945 آغاز شد. در این زمان گردشگری روستایی شاهد رشدی چشمگیر و گردشگری بین‌المللی نیز شاهد رشد جمعیت بود و افزایش تقاضا برای گردشگری روستایی تا اندازه‌ای منجر به توسعه گردشگری شد.

تعریف گردشگری روستایی
گردشگری روستایی در معنای کلاسیک نوعی از فعالیت‏های گردشگری است که درآمدی اضافی را برای آن‌هایی که شغلی ثابت مانند کشاورزی و دامداری دارند، فراهم می‌آورد. گردشگری روستایی در چشم‌اندازهای بهسازی جای خاصی دارد که شامل فعالیت‌های گردشگری در خارج از شهر است. البته گردشگری روستایی باید به‌ صورت یک شیوه زندگی بر پایه عقاید مربوط به جوامع روستایی درک شود. سرچشمه بیشتر جاذبه‏ های روستایی فرهنگ مردم ساکن در آن منطقه است.
گردشگری روستایی در نواحی روستایی اتفاق می‌افتد و درآمدی اضافی را برای روستاییان ایجاد می‌کند. از طرف دیگر، گردشگری روستایی تعطیلاتی پر جنب و جوش را برای مهمانان، و منابع درآمد مختلفی را برای خانواده‌ها (به دلیل استفاده کردن مهمانان از منابع) در نواحی روستایی جاذب فراهم می‌آورد.

نظریه‌ها و دیدگاه‌های مربوط به توسعه گردشگری روستایی
در مورد گردشگری روستایی دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. بعضی، آن را بخشی از بازار گردشگری می‏ شناسند و معتقدند می‏توان آن را با شکل‌های دیگر بازار گردشگری مانند گردشگری در آفتاب، گردشگری در کنار دریا، گردشگری در سواحل ماسه ای و... مقایسه کرد. گردشگری روستایی به عنوان فلسفه‏ ای برای توسعه روستایی نیز مطرح شده است که این جنبه دارای سه دیدگاه مهم است:
از یک دیدگاه، گردشگری راهبردی برای توسعه روستایی و انعکاس‌دهنده ویژگی‌های محیط روستایی است. دیدگاه دیگر گردشگری را ابزار و سیاستی برای بازساخت اقتصاد روستایی می‌شناسد. بعضی نیز گردشگری را سیاست و ابزاری برای توسعه روستایی پایدار قلمداد کرده ‏اند.

چالش‌های فراروی گسترش روستایی
گردشگری روستایی با چالش‌های بسیاری در هویت بازار‌یابی روبه‌روست. دلیلی مهم که موجب محدود شدن گردشگری روستایی شده، کم بودن قدرت کشش عناصر روستایی و ناتوانی آن در رقابت با دیگر بازارهای گردشگری است.
نکته دیگر این‌ که گردشگری روستایی بسیار جزء جزء است و موجب به وجود آمدن مشاغل کوچک بسیار زیادی با منشا خانوادگی و فامیلی می‌شود که این امر ادامه رقابت را برای صنعت گردشگری روستایی مشکل می‌کند. این امر نکاتی مثبت و منفی به همراه دارد. از دیگر چالش‌های گردشگری می‌توان کافی نبودن حمایت‌های مالی را نام برد. توسعه گردشگری روستایی نیازمند سرمایه‌گذاری زیادی است تا بتوان با اتکا به آن برنامه‌ریزی کرد.

فقدان مشارکت محلی یکی مشکلات در این حیطه به حساب می‌آید. به نظر می‌رسد که در مردم محلی در تصمیم‌گیری‌ها، برنامه‌ریزی‌ها و اجرای سیاست‌ها دخالت داده می‌شوند، اما واقعیت این است که روستاییان آگاهی چندانی درباره گردشگری ندارند.

گردشگری روستایی، منبع درآمدی برای روستاییان
امروزه روستاییان برای کسب درآمد و گذران زندگی در محیط روستاها ناچارند دست به فعالیت‌های مختلفی در زمینه‌های کشاورزی، دامداری، صنایع دستی و یا خدماتی بزنند. در روستاهای ایران ظرفیت‌های بسیاری وجود دارد که می‏تواند موجب رونق گردشگری روستایی ما شود؛ یکی از این ظرفیت‌ها بحث گردشگری روستایی است.
گردشگری روستایی می‌تواند منبع جدید درآمد برای روستاییان و به ویژه روستاییان کشورهای در حال توسعه باشد و تا اندازه‌ای مشکلات آن‌ها را حل کند و یا تقلیل دهد.
این امر مستلزم مدیریت و برنامه‌ریزی خاصی است تا گردشگران علاوه بر دیدن مناظر و چشم‌اندازهای طبیعی آن نقاط، با آداب و رسوم و فرهنگ آن روستا نیز آشنا شوند. بدین ترتیب گردشگران به خرید محصولات روستا از قبیل صنایع دستی، محصولات محلی، غذاهای سنتی و... علاقه‌مند می‌شوند و این به معنی افزایش درآمد روستاییانی است که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در این صنعت فعالیت می‌کنند.

علاوه بر این، ساخت و راه‌اندازی هتل‌ها و رستوران‌ها و به طور کلی اماکن تفریحی و ورزشی با ایجاد اشتغال (اشتغال‌زایی) از طرفی موجب افزایش درآمد و از سوی دیگر موجب کاهش بیکاری و فقر می‌شود. گردشگری به عنوان یک عامل اقتصادی عمده و بسیار موثر در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته و موجبات توسعه اقتصادی در برخی از کشورها و مناطق را فراهم آورده است. ایجاد مشاغل گوناگون و گستردگی زمینه اشتغال در آن به گونه‌ای است که هم کارگران ساده بدون مهارت و هم صاحبان مهارت‌های گوناگون می‌توانند در آن شاغل شوند.

به همین دلیل می‌توان گفت فعالیت‌های ناشی از گردشگری در بعضی از روستاهای خاص اقتصادی‌تر است.
در هر صورت گردشگری روستایی در جوامعی سنتی که دارای مراکز روستایی فراوان و متنوع‌اند می‌تواند پشتوانه اقتصاد منطقه‌ای و حسابرسی‌های ناحیه‌ای باشد.

منبع: میراث آریا


گردشگری روستایی

افزایش تردد زائران عتبات، بدون سودی برای ساکنان مرزی ایران

طی هفته گذشته با نزدیک شدن به اربعین حسینی و افزایش تردد زائران به عتبات عالیات با افزایش خبرهای هشدار در خصوص شرایط عراق نیز مواجه شدیم به گونه‌ای که حتا سازمان حج و زیارت نیز طی اطلاعیه‌ای چگونگی رفتار و تردد دراین مسیر را به زائران گوشزد کرد.

 

با تمام حوادث و بمب‌گذاری‌هایی که طی ماه‌های اخیر در عراق شاهد بودیم، در شرایطی که حتا مسئولان سازمان حج و زیارت نیز معتقدند به دلیل شرایط ویژه عراق بروز اتفاقات و حوادثی همچون بمب‌گذاری در مسیر زائران با وجود اعمال تدابیر خاص، اجتناب ناپذیر است، ولی همچنان زائران به عتبات عالیات اعزام می‌شوند چنانچه در این روزها نیز با 10 درصد افزایش تعداد زائران عتبات روبه‌رو بودیم.

 

هرچند تردد روزانه بیش از 2500 زائر در مرزهای ایران و عراق باید سبب رونق اشتغال و درآمدزایی برای مردم شهرهای مرزی شود ولی گزارش‌های موجود از عدم تحقق چنین مهمی خبر می‌دهند چراکه انحصاری شدن این سفرها در دستان شرکت زیارتی "شمسا" که تمام امور زائران عتبات عالیات را در دست گرفته تا جایی گسترش پیدا کرده که زائران نه در هتل‌های شهرهای مرزی ساکن می‌شوند و نه غذای مورد نیاز آنها از منطقه تهیه می‌شود.

 

حتا نماینده مردم ایلام در مجلس شورای اسلامی نیز معتقد است شرکت "شمسا" و فعالیت انحصاری‌اش در امور زیارتی عتبات عالیات سرمایه‌گذاران و هتلداران منطقه مهران را به ورشکستگی کشانده و باعث شده مردم از این شهر مهاجرت کنند.

منبع: خبرگزاری میراث فرهنگی

کشورهای آسیایی در سال 2012 همچنان موتور محرک توریسم جهانی هستند

کشورهای آسیایی در هشت سال نخست سال 2011 شاهد 1.5 درصد رشد بیش تر از میانگین جهانی بوده و همچنان بزرگ ترین موتور محرک صنعت جهانی توریسم محسوب می‌شوند.
 به گزارش سازمان توریسم جهانی، دو کشور چین و کره جنوبی با بیشترین میزان رشد برق‌آسا در کسب درآمد حاصل از خرید توریست‌های خارجی در بازارهای خود، صدر فهرست جای دارند. این دو کشور درعین حال استانداردها و مقاصد توریستی و نیز منابع و بازارهای گردشگری خود را همچنان ارتقا می‌دهند.
 طبق بررسی‌های انجام شده از سوی سازمان توریسم جهانی تعداد توریست‌های بین المللی در هشت ماه نخست سال 2011 با مجموع 671 میلیون توریست بیشتر نسبت به دوره مشابه در سال قبل، بیش از 4.5 درصد رشد داشته است.
 در سطح کشورهای آسیایی به ویژه در آسیای جنوبی این میزان بیش از 13+ درصد و در آسیای جنوب شرقی 12+ درصد بوده است. بنابراین کشورهای آسیایی با نرخ رشد دو رقمی همچنان ستاره رو به رشد صنعت توریسم جهانی هستند . این درحالی است که تعداد توریست‌های خارجی در شمال شرقی آسیا به ویژه به دلیل مشکلات رخ داده در ژاپن و نیز در منطقه اوکیناوا، کند شده و تنزل داشته است.
 
کشورهای چین با 30 درصد، روسیه با21+ درصد ، برزیل با +44 درصد و هند 33+ درصد و کره جنوبی از نظر منابع بازاریابی و میزان پول خرج شده توسط توریست‌های خارجی نیز از رشد قدرتمندی برخوردار بوده‌اند.
 پیش بینی‌های سازمان توریسم جهانی برای سال 2012 از نظر رشد توریسم خارجی درحدود 3تا 4 درصد برآورد شده که نسبت به سال 2011 اندکی پایین تر ولی دارای ثبات بیشتری نسبت به هر دو سال 2011 و سال 2010 است.
 
«طالب رفاعی» دبیر کل سازمان توریسم جهانی درهمین زمینه گفت: «بی ثباتی‌های مالی و کندی روند بهبود اقتصاد جهانی و چالش‌های جاری سبب بی‌ثباتی و نوسان رشد در بازار توریسم شده‌است. با این حال گرایش‌های جاری در ماه‌های اخیر، ما را از ادامه روند رشد هرچند با گام‌های آهسته تر در توریسم جهانی سال آینده مطمئن می‌کند. این به معنی افزایش بیشتر تقاضا و صادرات و نیز به معنی ایجاد شغل بیشتر در بیشتر کشورهای جهان است.»

منبع: خبرگزاری میراث فرهنگی

سفر به کردستان و آشنایی با فرهنگ ناب ایرانی

 

  استان کردستان یکی از استان‌های منحصر به فرد کشور در مقوله جاذبه‌های فرهنگی است زیرا در این استان بر خلاف سایر مناطق کشور هنوز عوامل فرهنگی و تاریخی در زندگی مردم جاری است و با وجود پیشرفت‌های روز افزون صنعت و هجوم فرهنگ‌های بیگانه خوشبختانه فرهنگ بومی منطقه به علت داشتن ریشه‌های عمیق و باستانی، پویاتر از گذشته به حیات خود ادامه می‌دهد.

استان کردستان به علت دارا بودن شرایط خاص فرهنگی مانند زبان، لباس و پوشش، جشن‌ها، رقص، موسیقی و صنایع دستی ــ که به آن‌ها اشاره خواهد شد ــ سرزمین مهرورزی و فرهنگ ناب ایرانی است که در جای جای جهان شناخته شده است و تاثیرات شگرفی بر فرهنگ‌های همجوار خود گذاشته است.

زبان
زبان مردم کردستان همانند زبان فارسی در مجموعه‌زبان‌های گروه هند و اروپایی قرار می‌گیرد و از لحاظ دستوری و نوشتاری دارای قوانینی خاص است. این زبان به علت وسعت زیاد مناطق کردنشین دارای لهجه‌های اصلی و زیرلهجه‌های بسیاری است که این تنوع لهجه از لحاظ حجم کلمات زبان کردی را غنی ساخته است، به طوری که بسیاری از منظومه‌های کردی از حدود یکصد سال پیش به زبان‌های مختلف ترجمه شده‌اند.

لباس و پوشش
لباس کردی از زیبا‌ترین پوشاک‌های ایرانی است و این زیبایی، در پوشاک زنان این منطقه از تجلی بیشتری برخوردار است و همین امر سبب شده چند بار در جشنواره‌های محلی جهان به عنوان لباس زیبای برتر انتخاب شود. تکامل لباس کردی آن را کاملا مناسب وضعیت اقلیمی این ناحیه کرده و شیوه نگرش آمیخته با احترام مردم به این پوشش موجب حفظ و استفاده آن تا امروز شده است.

جشن‌ها
مهم‌ترین و عمومی‌ترین جشنی که در میان مردم کردستان مرسوم شده برگزاری جشن نوروز است. این جشن در اقصی نقاط کردستان به صورت خودجوش همراه با مراسم رقص کردی و برپایی آتش برگزار می‌شود. همچنین عید فطر و قربان نیز به‌عنوان اعیاد مذهبی در این منطقه دارای اهمیت خاص‌اند.

از دیگر مراسمی که در میان مردم کردستان به ویژه مردم منطقه اورامان از جایگاه خاصی برخوردار است مراسم عروسی پیر شالیار است. این مراسم در روستای اورامان تخت در هفته دوم بهمن‌ماه که مصادف با جشن سده است، طی مراحل خاصی برگزار می‌شود و ادامه آن نیز در نیمه اول فصل بهار مصادف با پانزدهم اردیبهشت در محل آرامگاه پیرشالیار تحت عنوان مراسم کومسای برگزار می‌شود.

رقص کردی
رقص کردی که مردم کردستان آن را «هه لپه رکی» می‌نامند، با زیبایی خاص آیینه‌ای تمام‌نما از زندگی گذشته این مردم است. حرکات رقص کردی برگرفته از زندگی و کار روزانه مردم مانند کشاورزی، مراسم و جشن‌های بزرگ، بازی‌های محلی، جنگ و دفاع، اعتقادات دینی و حالات روحی افراد بوده است. این رقص به علت دور بودن از ابتذال، پیوندی تاریخی و اجتماعی با زندگی مردم دارد و در میان تمام طبقات مردم به عنوان یک ارزش تلقی می‌شود و اصالت این هنر باعث پیشرفت آن در استان شده است.

موسیقی
استان کردستان یکی از غنی‌ترین استان‌های کشور از لحاظ موسیقی است. وجود گروه‌های مختلف موسیقی در استان، وجود اساتید موسیقی در تهران و شهرهای بزرگ کشور که برخاسته از استان کردستان‌اند و همچنین ساخت سازهای موسیقی به علت پیشرفت صنایع چوبی و نازک‌کاری در کنار استعداد موسیقی موجود در استان، کردستان را به مهد موسیقی کشور تبدیل کرده است. موسیقی کردستان را می‌توان به سه بخش تقسیم‌ کرد. نخستین بخش، موسیقی دینی است که در مراسم مولودی به مناسبت تولد پیامبر و یا اعیاد فطر و قربان و مراسم دراویش با آواز و دف اجرا می‌شود. دومین بخش، موسیقی مناطق شهری است که به وسیله موسیقی‌دان‌های حرفه‌ای اجرا می‌شود و سومین بخش، موسیقی روستایی و سنتی است که به آن بیت می‌گویند.

صنایع دستی

صنایع‌دستی به عنوان بخشی از میراث فرهنگی و به عنوان نمادی از نوع زندگی فرهنگی هر جامعه همواره مورد توجه گردشگران بوده است. صنایع دستی استان کردستان به علت عدم استیلای بخش صنعتی هنوز از لحاظ کیفیت و گستردگی در سطح کشور مطرح است، به‌گونه‌ای که فرش و گلیم کردستان به همراه محصولات نازک‌کاری همچون شطرنج شهرت جهانی پیدا کرده است و بیشتر مسافران و گردشگرانی که به کردستان سفر می‌کنند، محصولات نازک‌کاری، فرش و گلیم این منطقه هنر‌پرور را خریداری می‌کنند.

منبع: میراث آریا