حجم نمک دریاچه ارومیه افزایش یافته است

 

  افزایش غلظت نمک در دریاچه ارومیه باعث کاهش تعداد پرندگان مهاجر در پارک ملی ارومیه شده است. این مسئله گردشگری دریاچه ارومیه را از رونق انداخته است. افزایش شوری دریاچه ارومیه به کریستالیزه شدن نمک انجامیده و سبب شده تا لجن درمانی دریاچه ارومیه که روزی شهرت جهانی داشت نیز از رونق بیفتد.  

  حسن طباطبایی کارشناس ارشد محیط زیست می‌گوید:دریاچه ارومیه برای برون رفت از بحران فعلی، به حدود 15میلیارد متر مکعب آب نیازدارد.  

  این در حالی است ارسلان هاشمی، مدیرعامل آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی می‌گوید: حجم آب دریاچه ارومیه در سال آبی 75-74 به حداکثر مقدار خود به میزان 9/48 میلیارد مترمکعب رسید که در این سال حداکثر تراز آن نیز برابر با یک هزار و 4/278 متر از سطح آب‌های آزاد بوده است.  

 در شهریورماه سال جاری حداکثر تراز آن یک هزار و 6/271 متر اعلام شده است. در همین حال هفته گذشته وزیر نیرو در پاسخ به سئوال نماینده آذربایجان غربی به مجلس آمد و توضیحاتی درباره کاهش 67 درصدی حجم آب دریاچه ارائه داد. نامجو غلظت نمک دریاچه ارومیه را به خشکسالی نسبت داد و گفت آب تنظیمی طرح های توسعه ای منابع آب در حال بهره برداری در حوزه آبریز دریاچه ارومیه 1712 میلیون متر مکعب و میانگین دراز مدت آب ورودی به این دریاچه با احتساب طرح های در حال بهره برداری 4 هزار و 461 میلیون متر مکعب است که دوره خشکسالی به خصوص در سال های آبی 80-79 این عدد به میزان 460 میلیون متر مکعب کاهش یافته است. وی افزود: کاهش آب دریاچه ارومیه در خشک ترین سالی که در 40 سال گذشته داشتیم به یک دهم کاهش یافت. در فاصله زمانی سالهای 81-75 حجم ورودی آب های سطحی نسبت به متوسط آورد بلند مدت حدود 22 میلیارد متر مکعب کاسته شده است. در حال حاضر سهم خشکسالی در کاهش منابع آبی ورودی به دریاچه حدود 67 درصد، سهم برداشت های مردمی از منابع زیر زمینی حدود 27 درصد و اثر طرح های توسعه منابع آب حدود 6 درصد است. . حسن طباطبایی کارشناس میحیط زیست می‌گوید کاهش حجم آب دریاچه ارومیه مشکلات زیست محیطی فراوانی در منطقه آذربایجان به وجود اورده و باعث شده بسیاری از گونه های مختلف جانوری که برای فصل سردسیر به این منطقه می آمدند با تغییرات اکولوژیکی روبه شوند. یکی از تغییرات کاهش ذخایر آرتمیا است که باعث کاهش جمعیت پرندگان مقیم و مهاجر به پارک ملی دریاچه ارومیه شده است. دریاچه ارومیه یکی از زیستگاه باارزش در سطح بین‌المللی است که در کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است و سازمان علمی و فرهنگی یونسکو آن را به عنوان یک ذخیره ‌گاه زیست کره شناخته است.  

منبع: خبرگزاری میراث فرهنگی

جاذبه‌های تاریخی آذربایجان‌غربی

 

  استان آذربایجان غربی یکی از ۳۰ استان ایران است که در شمال غربی این کشور قرار دارد و مرکز آن شهر ارومیه است. در کنارهٔ غربی این استان،دریاچه ارومیه قرار دارد. این استان دارای جاذبه‌های گردشگری ، تاریخی و طبیعی بی‌شماری است که به معرفی برخی از آنها می‌پردازیم .

مسجد جامع ارومیه
این مسجد یکی از مکان‌های تاریخی استان که در جنب بازار تاریخی ارومیه واقع است و دارای گنبد, شبستان‌های ستوندار و حجرات طرفینی است. دیدن اجزای داخلی این مسجد از جمله محراب گچبری شده و آیات و احادیث پیامبران و امامان با خطوط نسخ و ثلث بسیار زیبا و دیدنی است.

بازار قدیمی ارومیه
بازار قدیمی ارومیه در مرکز شهر ارومیه واقع است قدمت آن به دوره های صفوی-قاجار و زندیه مربوط می‌شود. این بازار دارای راسته ها و چهارسوهای زیبا و گنبد آجری است. در بازار ارومیه هر راسته و بخش از سبک و شکل خاص دوره خود پیروی می کند، بقایای بر جای مانده نماینده ذوق معماری دوره های مختلف است.

سه گنبد
بنای سه گنبد قدیمی‌ترین اثر دوره اسلامی شهر ارومیه است . این برج مقبره مربوط به دوره سلجوقیان است که بصورت استوانه ای شکل دردو طبقه توسط معماری بنام منصور ابن موسی در نهایت زیبایی ساخته شده است. مصالح بنا سنگ و آجر بوده و مهمترین ویژگی آن وجود دو قاب تزیینی در جبهه شمالی بنا حاوی مقرنس و گره بندی سنگی و کتیبه های کوفی است.

غار تمتمای(ارومیه)
این غار تاریخی در کناره رودخانه باراندوز چای و مسلط به آن و نواحی محصور و در بخش کوهستانی مشرف بر جلگه حاصلخیز ارومیه است. این غار تاریخی متعلق به 50 هزار سال ق.م بوده و مسکن غار نشینان شکار گر است .

پل باراندوزچای
این پل بر روی رودخانه باراندوز واقع بین جاده ارومیه به اشنویه با مصالح آجری و دهانه های قوسی و موج شکن های ذوزنقه ای متکی به تکیه گاههای سنگی در طرفین با مصالح آجری است.محیط اطراف آن شامل دشت‌های سرسبز , مناطق کوهستانی با باغات سیب تفرجگاه مناسبی است .

دریاچه ارومیه
دریاچه ارومیه مهمترین دریاچه دائمی ایران و بزرگترین آبگیر داخلی کشور است این دریاچه حدود 4500 تا 6000 کیلومتر مربع مساحت دارد و از این نظر بیستمین دریاچه بزرگ جهان محسوب می شود.

دریاچه ارومیه بین 5 تا 16 متر ژرفا دارد. آب دریاچه ارومیه شور است و هیچ گاه یخ نمی بندد، آب و لجن آن به دلیل داشتن املاح معدنی فراوان از جمله کلرور دو سدیم و کلرور دو کلسیم منیزیم، خاصیت درمانی و ضد عفونی دارد و جهت مداوای امراض پوستی و رفع رماتیسم و سیاتیک تجویز می شود.

برخی موجود زنده از جمله نوعی خرچنگ به درازی دو سانتی متر به نام «آرته میاسالینا» و 12 نوع جلبک که از مهمترین آنها نوعی جلبک کبود به نام سیانو فی سس است نیز در آن زندگی می کنند که به عنوان منبع غذایی پرندگان به ویژه مرغابی و فلامینگو مورد استفاده قرار می گیرند.
این دریاچه به عنوان یکی از مهمترین زیست گاههای حیات وحش مانند فلامینگو، پلیکان، کاکایی، غاز خاکستری،‌با کلان کوچک و خروس کولی سینه سیاه و انواع اردک به شمار می رود.

قره کلیسا
این بنای مذهبی –تاریخی در 22 کیلومتری شرق شهرستان چالدران واقع بوده و از دو بخش قدیمی و جدید با برج و باروی سنگی خود نمایی می‌کند. این بنا دارای گنبد دوازده ترک و نقش گردونه های خورشید در قسمت بیرونی بنا بوده در داخل آن محراب سنگی قرار دارد هر ساله ارامنه ایران و جهان برای اجرای مناسک مذهبی به این مکان می آیند.

مقبره سید صدرالدین
این مقبره متعلق به سید صدرالدین وزیر اعظم شاه اسماعیل صفوی است که در جنگ تاریخی چالدران به تاریخ 920 ه.ق با عثمانیان به شهادت رسید. این بنای عظیم بصورت 6 گوش با گنبدی دو پوششی که از روی پی اصلی ساخته شده در میان دشت تاریخی و زیبای چالدران مکان مناسبی برای گردشگران است.

تپه قلایچی
در 8 کیلومتری شمالشرق بوکان واقع شده و محصور در تپه های اطراف با داشتن مناظر طبیعی و معماری ارزنده مربوط به ایزرتو مرکز اقدام مانا اولین پادشاه ماد در ایران حائز اهمیت است. معماری مکشوفه از حفاری این محل با داشتن معبد بزرگ در وسط و حصار دور بافت مذهبی جای بسیار دیدنی برای گردشگری است.

تپه حسنلو
حسنلو به اشعاع 20 متر از سطح زمین های اطراف واقع در دشت سلدوز (نقده) در غرب دریاچه پشت سد مخزنی حسنلوی گل با داشتن باغات سرسبز , مراتع وسیع و مجاورت با چندین تپه باستانی قرار گرفته است. بر اساس مطالعات این تپه در ده دوره مورد سکونت قرار گرفته است که دوره دهم و قدیمی ترین آن مربوط به هزاره ششم قبل از میلاد بوده و لایه اوّل آن مربوط به اواخر دوره ساسانی و اسلامی است و نیز حجم وسیع معماری در طبقه IV آن حاوی معابد متعدد ، قربانگاه ، حیاط های روباز با استل های بر افراشته و محل کشف جام حسنلو مکان بسیار جلب توجه می‌کند. برج و بارو و سه تالار ستوندار از عمده واحدهای ساختمانی مکشوفه در این دوره هستند شواهد حفاری مؤید آن است که هر سه بنای ستوندار به عنوان یک مرکز مذهبی مورد استفاده بوده اند.

مجموعه میراث جهانی تخت سلیمان 
  

  این مجموعه تاریخی در 45 کیلومتری شمالشرق تکاب واقع است. این محل دارای برج و باروی سنگی بیرونی با دریاچه همیشه جوشان خود منظره بسیار بدیع و دیدنی دارد دارای آثار متعدد تاریخی در اطراف دریاچه از جمله آتشکده آذرگشسب ، ایوان خسرو ، تالار شورا و موزه داخلی آن که اشیای مکشوفه از جمله کاشی های زرین فام و سایر اشیاء تاریخی به نمایش گذاشته شده و برای بازدید علاقمندان محل بسیار دیدنی و جالب توجه است.

مقبره صخره ای فخریگاه
متعلق به دوره هزاره اول ق.م دارای سرستون‌های مدور تزئینی شامل دو اتاق تودرتو با سه مدفن سنگی در پشت اثر مشرف بر باغات و در مجاورت رودخانه مهاباد تنها مقبره ستوندار در شمالغرب ایران است .

ایوان فرهاد(سنگر)
این مکان تاریخی در 7 کیلومتری شمال ماکو قرار دارد شامل قلعه سنگی و مقبره صخره ای پله دار با سه اتاق تودرتو و ورودی های چهار گوش مستقل مربوط به امپراتوری اورارتو تنها مقبره صخره ای پیوسته بزرگ در شمالغرب ایران است.

قلعه بسطام
قلعه بسطام در 7 کیلومتری غرب قره ضیا الدین و در کنار رودخانه آق چای محصور در مناطق کوهستانی و دشتی توسط روسای دوم یکی از امپراتوران بزرگ اورآرتو برای خدای خالدی ساخته شده است و متعلق به قرن 7 ق.م است . آثار معماری مکشوفه در دامنه کوه –دروازه سنگی و سایر بناهای اطراف ان برای بازدیدکنندگان بسیار زیبا و جالب توجه است.

تپه اهرنجان سلماس
تپه اهرنجان در داخل شهر سلماس قرار گرفته تپه و حدود 4 متر از سطح زمین های اطراف ارتفاع دارد. بر اساس مطالعات باستان شناسی صورت پذیرفته در این تپه علاوه بر قطعات سفال‌های دوره نو سنگی و مس و سنگ تعدادی مشته سنگ،‌ سنگ ساب،‌ هاون سنگی، تیغه های ابسیدین و انواع ادوات ساخته شده از استخوان حیوانات نیز بدست آمده است. این تپه یکی از قدیمی ترین سکونت گاه‌های جوامع بشری استان در اواخر هزاره هفتم و هزاره هشتم قبل از میلاد مسیح به شمار می رود.

کاخ موزه باغچه جوق ماکو
این مجموعه با زیر بنای دو هزار متر مربع در داخل باغ بزرگی به وسعت یازده هزار متر مربع که دارای انواع درختان میوه، گلها، درختان زینتی و چشم آب جاریست در روستای باغچه جوق شهر ماکو قرار دارد. این کاخ توسط اقبال السلطنه ماکویی از حکام دوره قاجاریه ساخته شده و از بخش هایی مانند هشتی ورودی، ساختمان اصلی قصر در دو طبقه، ساختمان سنگی دو طبقه و ساختمانهای گلخانه، حمام، نگهبانی و انباری تشکیل شده است. کاخ سردار ماکو از نظر تزئینات ویژگی های هنری زمان خود را دارد، گچبری ها و آیینه کاریهای تالار حوضخانه، طاق نماهای تزئینی، ارسی ها، کاغذ دیواریهای گران قیمت که برخی از مخمل و دارای طرح گل و بوته اند، پرده های اشرافی، نقاشی های رنگ و روغن داخل اتاقها، مجسمه های گچی و وسایل زندگی شخصی سردار مکمل آرایش مجموعه است.

غار آبی تاریخی سهولان مهاباد
این غار زیبا و دیدنی در جاده مهاباد به بوکان و در جوار روستایی به همین نام قرار گرفته و یکی از شگفت انگیز ترین غارهای طبیعی ایران است.
غار از چندین حوضچه بزرگ که بوسیله دالان های آبی به هم متصل می شوند تشکیل شده و ارتفاع سقف غار از سطح آب در حوضچه آخر پنجاه متر و عمق آن در حوضچه وسط سی و پنج متر است.
داخل غار دارای آب زلال و شفافی است و دیوارهای آن با صخره های سنگی آهکی پوشیده شده است. شواهد باستان شناسی از زندگی و ارتباط جوامع بشری از هزاره پنجم قبل از میلاد مسیح (ع) در اطراف این غار حکایت دارد.

رابطه میان جذب و دفع توریسم با فقر

 سفر را از زندگی خود حذف نکنید:
روانشناسان معتقدند رفتن به طبیعت و رهایی از زندگی ماشینی و شهری و مشاهده زیبایی های خداوند، باعث تقویت روحیه نشاط و شادابی در انسان ها می شود و آنها را برای شروع کار و تلاش دیگر آماده می کنند. متاسفانه بسیاری از مردم کشور به دلیل شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه و عدم تامین نیازهای اولیه زندگی نمی توانند به مسافرت بروند بنابراین این امر ضربه سنگینی از نظر روحی و روانی و شغلی به آنها وارد می کنند.
اقشار مختلف به خصوص کارمندان باید به جای حذف گردشگری از سبد زندگی خود ، با صرفه جویی در مخارج اضافی خانواده هزینه مسافرت خود را فراهم کنند ، آنها در این صورت می توانند روحیه خود را تقویت کرده و در جهت افزایش کارآیی خود اقدام نمایند. مسئولین  نیزباید با فراهم کردن تسهیلاتی مانند ، وام و بن سفر ، افزایش حقوق و.. برای مردم مجددا فرهنگ سفر را درجامعه جا بیندازند و بدانند که هزینه کردن برای سفر باعث افزایش کارایی بیشتر آنها می شود و در نتیجه این امر در صنعت و اقتصاد کشور نیز نقش موثری خواهد داشت.
با توجه به اینکه ایران جزء 10 کشور برتر دنیا در زمینه جاذبه های طبیعی ، فرهنگی و تاریخی و همچنین آثار باستانی است به همین دلیل این امر باعث شده گرایش بیشتری به سفر ، تفریح و طبیعت گردی در میان مردم بوجود آید و افراد مختلف را تشویق کند تا از بخش های نا شناخته و بکر ایران دیدن کنند در کشور ما زیر ساخت های مناسب گردشگری وجود ندارد به طوری که در زمینه تاسیسات زیر بنایی، حمل و نقل، راه ها و.. .مشکل استاندارد سازی وجود دارد و همچنین درمورد مراکز اقامتی مشکلات و کمبودهایی وجود دارد، به طوری که تعداد مراکز اقامتی موجود در کشور در فصل های شلوغ و ایام تعطیلات پاسخگوی نیاز مسافران نیست .
کمبود مراکز اقامتی باعث می شود با توجه به نیاز مسافران به اسکان عده ای از آنها به مراکز اقامتی غیر مجاز روز می آورند و همین امر موجب افزایش قیمتها در این مراکز می شود و تعدادی دیگر نیز در پارک ها و فضای سبز اقامت می کنند که این اقدام نیز جلوه زشتی به شهر می دهد. دولت باید امکانات ، شرایط و اقدامات لازم را برای سفر راحت و ارزان مردم فراهم کند تا آنها بتوانند با آسودگی خیال و آرامش تعطیلات و اوقات خوشی را در کنار خانواده خود بگذرانند .
واقعیت آن است که ما درآمد مناسبی از صنعت” بدون دود“ توریسم، نداشته و قادر نیستیم که سطح اشتغال جامعه را به کمک آن به عنوان بزرگ ترین صنعت جهانی اشتغال زا بالا برده و فقر را با برنامه ریزی اصولی و به مدد آن ریشه کن کنیم. بدیهی است که صنعت گردشگری جریان توانمندی را می طلبد که در نهایت از هر نوع مدیریتی سخت تر است. زیرا در این صنعت وجود نظم الزامی است، ضمن آنکه نظم خشک نیز در آن معنا ندارد. همچنین باید به سلیقه ها توجه کرد و واقعیات مربوط به امکانات محلی و منطقه ای را در نظر گرفت.
جهانگردی و اشتغال :
صنعت توریسم در سطح جهانی برای بیش از دویست میلیون نفر شغل ایجاد کرده و حدود 11 درصد از کل اشتغال جهانی را به خود اختصاص داده و بدیهی است که با توسعه این صنعت، آمارهای مذکور نیز افزایش خواهند یافت. اکنون گردشگری به عنوان یک صنعت درآمدزا و رونق دهنده چرخ های اقتصادی کشور، نقش مهمی در ارتباط بین ملل و اقوام در جهان دارد. به این ترتیب باید پذیرفت که جهانگردی و ایرانگردی یک تهدید نبوده و جهانگردان نیز تهدید نیستند، بلکه فرصت اند.
امروزه برخی کارشناسان توجه به دیگر بخش های درآمدزا نظیر صنعت گردشگری را ضروری می دانند و بر این باورند که با تداوم سیاست تنش زدایی در روابط خارجی و کاهش حساسیت های بین المللی نسبت به سیاست های خارجی ایران، می توان با ایجاد زمینه مساعد برای جلب گردشگران کمک کرد. توریسم صنعتی است که برای مشاغل گوناگون زمینه های اشتغال را  ایجاد می نماید. بنابراین ضرورت دارد که جاذبه های گردشگری ایران در خارج از مرزها به نحو مطلوب تبلیغ گردیده و زمینه های لازم برای سهولت رفت و آمد جهانگردان خارجی به ایران فراهم آید. ایران ما سرشار از جاذبه های فرهنگی و اکوتوریستی است و ما باید بیاموزیم چگونه از این مزیت برای توسعه فرهنگی و اقتصادی استفاده کنیم، درست همان چیزی که کشورهای همسایه ما به ویژه اعراب آن را آموخته اند.
امروزه کارشناسان بر این باورند که رشد و توسعه اقتصادی پدیده ای کاملا امنیت محور بوده و یکی از بخش های اقتصادی که در صورت عدم وجود امنیت به شدت آسیب می بینند، صنعت گردشگری است.در همین راستا جمعی از کارشناسان گردشگری تاکید کردند که میان گردشگری و ثبات و توسعه امنیت، رابطه ای تعریف شده وجود دارد. آنها بر این باورند که در ایران امنیت کافی برای گردشگران وجود دارد، اما مشکل اصلی در حوزه جذب گردشگران به نبود تبلیغات از سوی ایران و تبلیغات سوء کشورهای دیگر علیه ایران باز می گردد.
 توسعه صنعت در هر کشوری، نشان از ثبات امنیت ملی در آن کشور است. نقش و تاثیر صنعت جهانگردی در ترسیم امنیت ملی یک کشور چنان است که اکثریت کشورهای توسعه یافته، با وجود دارا بودن منابع کلان اقتصادی و درآمد، ترجیح می دهند به روی صنعت توریسم متمرکز شوند، چرا که حضور مستقیم بازدیدکنندگان و گردشگران در یک کشور، علاوه بر توسعه اقتصادی و تبادلات فرهنگی، آن کشور را به عنوان یک قطب امن گردشگری به جهانیان معرفی می کند.
توسعه گردشگری داخلی علاوه بر آشنایی و تبادل نظر فرهنگ های متنوع موجود در کشور و رشد اقتصادی یکسان مناطق مختلف آن موجب گسترش وحدت ملی می شود.
امروزه گردشگری با رشد روز افزون خود می رود تا در آینده ای نه چندان دور در راس صنایع جهان قرار گیرد. شاید از همین جهت باشد که در برهه کنونی در کشور ما نیز به فعالیتهای جهانگردی خصوصاً در مناطق کمتر توسعه یافته بهای خاصی می دهند و با ارائه تسهیلات بانکی و معافیتهای مالیاتی زمینه های تشویق و ترغیب اصحاب سرمایه را فراهم نموده اند بطوریکه در برنامه چهارک توسعه اقتصادی،اجتماعی کشور برای فعالیتهای گردشگری تا 50% معافیتهای مالیاتی پیش بینی شده است .

همانطور که در سطور بالا ذکر گردید ورود جهانگرد به کشور تبعات و اثرات بسیار متعددی در حوزه های مختلف بر جای خواهد گذاشت که برخی از آنها بطور مستقیم و برخی دیگر به صورت غیر مستقیم نظام اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی کشور را متحول خواهد ساخت.
در این راستا بر مبنای آمار سازمان جهانی جهانگردی با ورود هر جهانگرد به کشور بطور متوسط 20 شغل ایجاد خواهد گردید و با توجه به ظرفبتها و پتانسیل های بسیار زباد کشورمان به لحاظ جاذبه های جهانگردی (که بیان آنها در اینجا نمی گنجد) زمینه بسیار مناسبی جهت ایجاد اشتغال سالم و سریع وجود دارد .جهانگردی از جمله صنایعی است که ماده اولیه آن (یعنی جاذبه های طبیعی و انسانی)بطور خدادای در کشورمان وجود دارد ،ولی تنها با یک مدیریت صحیح ،بهنگام و عملگرا خواهد توانست با ایجاد زیرساختهای لازم جهت این صنعت مقدمات ورود جهانگردان به کشور را فراهم نمود .
در هر حال آنچه که فعلاً از درآمدهای جهانگری دنیا نصیب کشور ما شده است تنها 1/0% از درآمد کل جهانگردی جهانی است .و این یعنی از دست دادن فرصت ها و منافع بی شماری که از هر سو می تواند کشور ما را به شرایط بسیار مطلوبی برساند
منافع اقتصادی و اجتماعی ناشی از ورود جهانگردان چه در سطح داخلی و چه در مقیاس بین المللی بقدری خواهد که بود عرصه های مختلف زندگی مردم را متحول خواهد ساخت .در جهانگردی داخلی ، با گردش چرخه اقتصادی و به جریان در آمدن سرمایه  در بخش های مختلف خصوصاً در نواحی کمتر توسعه یافته یک توازن مداوم ایجاد خواهد شد . در عرصه جهانگردی بین المللی نیز حصول منافع اقتصادی سیاسی،اجتماعی ناشی از ورود جهانگردان  و تاثیرات مثبت آن بر سطح رفاه مردم خود کاملاً گویا است . همینطور
در هر حال درآمدی که امروز از این صنعت عاید ما می گردد بسیار کمتر از آن چیزی است که شایستگی آن را داریم، امری که نتیجه آن تنها نگریستن ما و منتفع شده سایر کشورهای همسایه را به دنبال خواهد داشت .
در مجموع بر طبق نظریات کارشناسان اقتصاد جهانگردی و توصیه های بانک جهانی  یکی از راههای پر بازده و سهل الوصول جهت دست یافتن به توسعه اقتصادی،اجتماعی کشورها ،گسترش سطح فعالیتهای جهانگری آنهاست .فعالیتهایی که به لحاظ چند بخشی بودن عرصه های مختلفی نظیر. صنایع دستی ،حمل نقل،مواد غذایی،هتلداری،بانکداری،بیمه ،و..را دربر خواهد گرفت . بدیهی است که به تبع اشتغال ،درآمد و به دنبال آن افزایش سطح رفاه و آسایش افراد تامین خواهد گردید .جلوگیری از مهاجرت بی رویه به شهر های بزرگ ،انتقال مفاهیم ارزشی،آداب رسوم ،زبان و در یک کلام فرهنگ مناطق مختلف بواسطه رونق این نواحی از نتایج دیگر توسعه این صنعت خواهد بود .
منبع: مجله اینترنتی فصل نو

توریسم اسلامی چرخ گردشگری ایران را می‌چرخاند

       

  عضو کمیسیون فرهنگی مجلس معتقد است:«گردشگری کشورهای اسلامی سال‌ها است مورد اغفال قرار گرفته هر گونه تلاش برای زنده کردن این حوزه مغفول را در شرایطی که چرخ صنعت گردشگری ایران نمی‌چرخد، مهم هست.»  
 عضو کمیسیون فرهنگی مجلس، فعال شدن توریسم کشورهای اسلامی را استفاده از ظرفیت عظیمی عنوان کرد که سال‌ها است مورد اغفال قرار گرفته است.
پیروز سروری نماینده تهران در مجلس با استناد به اینکه گردشگری کشورهای اسلامی سال‌ها است مورد اغفال قرار گرفته هر گونه تلاش برای زنده کردن این حوزه مغفول را در شرایطی که چرخ صنعت گردشگری ایران نمی‌چرخد، مهم عنوان می‌کند: «کشورهای اسلامی با وجود ظرفیت‌های وسیع در حوزه گردشگری، هیچ گاه به نحو مطلوبی از این امکانات استفاده نکرده و نتیجه این بی‌توجهی فلج شدن صنعت گردشگری در این حوزه وسیع است.»
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس معتقد است کشورهای اروپایی ده‌ها سال پیش با یک نوع اتحاد وسیع، بخش وسیعی از گردشگران را به سمت بازارهای مشترک خود کشیده‌اند و در مقابل کشورهای اسلامی به انزوا کشیده شده‌اند.
البته سروری سیاست‌های اشتباه کشورهای اسلامی و بحران‌های منطقه را در شکل دادن وضعیت کنونی بی‌تأثیر نمی‌داند.
به گفته او سال‌ها است ایران مدعی جذب توریسم از کشورهای اسلامی و حتی همسایه است اما شاهد این هستیم که حتی در مقایسه با کشورهای همسایه هم نتوانستیم توریسم جذب کنیم.
در حال حاضر پس از سال‌ها بی‌توجهی کشورهای اسلامی در صدد برگزاری یک بازار مشترک گردشگری در میان 58 کشورهای اسلامی هستند.
نماینده تهران برپایی این همایش را نقطه عطفی در شکست طلسم چند دهه اخیر میان کشورهای اسلامی عنوان می‌کند:«یکی از ضعف‌های توریسم کشورهای اسلامی نبود تبلیغات وسیع برای جذب بازار هدف است به گونه‌ای که بسیاری از گردشگران دنیا از ظرفیت‌های گردشگری کشورهای اسلامی بی‌خبر هستند و تنها دیدگاهی که از این کشورها دارند، بحران و جنگ توریسم است.»
 منبع: خبرگزاری میراث فرهنگی

قنات 2500 ساله گناباد یکی از عجایب تمدن ایران

               

 قنات قصبه عظیم ترین قنات گناباد و شاید یکی از عجایب تمدن تاریخ بشر باشد که از گذشته های دور توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. ناصرخسرو عمق چاه قنات را هفتصد گز و طول آن را چهار فرسنگ ذکر کرده است. از میان اراضی کوی شرقی گناباد ( قصبه شهر سابق ) در سمت جنوب غربی از محلی معروف به برج علی ضامن،از داخل رسوب‌های ریز دانه آغاز شده و بطول کلی 331 هزار و 33 متر در یک رشته اصلی به نام قصبه و چهار رشته منشعب به نام دولاب کهنه، دولاب نو، رشته فرعی اول و رشته فرعی دوم قصبه جریان دارد. رشته اصلی قصبه که 131هزار و 35 متر طول دارد و در امتداد دره پرآب خانیک حفر شده و عمق مادر چاه آن نیز بیش از 200 متر است.

قطعه سفال‌های پراکنده در اطراف دهانه چاه‌های این رشته حاکی از این است که رشته قصبه واقع در کانال اولیه اصلی قنات بوده که در زمان هخامنشیان حفر شده و به دنبال آن رشته های دیگر قنات در مواقع خشکسالی حفر شده است. اما ریزش پی در پی قنات، پیشینیان را به یافتن راه چاره ای ترغیب کرد که طی آن در فاصله 683 متری، قنات را به دو شاخه تقسیم کنند تا در صورت ریزش و بسته شدن یکی از کانال‌ها، آب از دیگری خارج شده و در داخل انباشته نشود.

چاه‌های قنات قصبه به دو صورت چاه‌های کم عمق و عمودی و چاه‌های عمیق و پله ای هستند،به این معنی که ابتدا هفتاد تا یکصد متری چاه عمودی حفر شده و سپس با زاویه قائمه در کف آن کانالی افقی و بلند هوا، به سمت مسیر قنات بطول سه تا پنج متر حفر شده و مقنی به تعداد هر چاه چرخی در انتهای کانال‌های افقی و بر فراز چاههای عمودی استوار می کرده، خاک ارسال شده از عمق را کارگران از طنابی به طناب دیگر می بستنداین نوع چاه‌ها به دو منظور حفر شده اند: 1- اینکه در موقع حمله و هجوم دشمن نتوانند قنات را کور کنند، چون در نهایت جلوی کانال‌های افقی بسته می شد و دیگر اینکه از وزن طناب‌ها بکاهند زیرا اگر مثلا در چاه 300 متری بخواهند از یک ریسمان و یک چرخ استفاده کنند، وزن طناب خیس شده حدود یک تن خواهد رسید، که انتقال آن مشکل خواهد بود، در مجموع قنات قصبه با طول 33 کیلومتر دارای 408 حلقه چاه که عمق مادر چاه آن 300 متر بوده که 28 متر آب روی هم انباشته شده است که بجز شعبه اصلی شعبات فرعی دیگری نیز وجود دارد که از مجموع این کانالها 60درصد آن مسدود و میزان آب دهی آن 40درصد موجود 150 لیتر در ثانیه است.

  قنات قصبه شهر گناباد به لحاظ موقعیت و قدمت آن که بر دو هزار و 500 سال و هم اکنون یکی از بهترین مکان‌های گردشگری محسوب می شود و هر ساله بازدید کنندگان بسیاری را به خود جذب می کند نیاز به باز سازی و مرمت و فضاسازی دارد که در جذب گردشگران داخلی و خارجی گامی مؤثر برداشته خواهد شد. این قنات که در قسمت اولیه آن به طول 500 متر کانال‌های آن جهت مسیر بازدید کنندگان از داخل قنات بازگشایی شده است اما به لحاظ استحکام بخشی آن و ایجاد اماکن رفاهی در مسیر و خارج آن نیاز به اعتباری از سوی ارگان‌ها و سازماندهی دولتی دارد. شایان ذکر است طرح جامع گردشگری این قنات هم‌اکنون در دست تهیه و بررسی است.

جایگاه تاریخی قنات قصبه

گذشته از روایات اسطوره‌ای و توجیهات لغوی که بر قدمت دیرپای قنوات گناباد و حاصل فیض آن قنوات یعنی شهر گناباد دلالت دارد،برخی به صراحت بنیاد آن قنات‌ها را به دوران هخامنشی نسبت داده اند و با شگفتی سفال‌های جمع آوری شده بر کناره برخی از چاه‌های شاخه اصلی قنات قصبه نیز قابل مقایسه با سفال‌های مربوط به دوران هخامنشی در نواحی باختر و دهانه غلامان سیستان است.

در مطالعات و بررسی‌های میدانی مسیر قنات و پیمایش در سطح می‌توان قطعه سفال‌هایی را در کنار خاک ریز دهانه چاه‌ها مشاهده کرد که تنها مدرک و سند قابل تشخیص زمان احتمالی در ارتباط با قنات محسوب می‌شوند و بر کنار چاه‌های قنات قصبه سفال‌هایی مشاهده شدند که با عنایت به آنها می توان دوران حفر یا لایروبی شاخه اصلی یا شاخه های فرعی را حدس زد. سفال‌های قرن چهارم و نهم هجری که در کناره برخی چاه‌های کناره های فرعی قنات قصبه گناباد مشاهده شدند به ما امکان می دهند به احتمال اظهار نظر کنیم که شاخه اصلی به طول 6403 متر ابتدا در امتداد شمال به جنوب حفر شده و در دوره های بعد به مقتضای نیاز شاخه های فرعی در جهت جنوب غربی از شاخه های اصلی جدا شده است.

با توجه به سفال‌های جمع آوری شده که قابل مقایسه با سفال‌های دوران هخامنشی است اگر بپذیریم که این قنات کهن ترین قنات منطقه است ، احتمالا ایجاد قنات گناباد مقدم بر وجود آن شهر یا تشکیل اجتماعی در آن منطقه بوده زیرا که عرصه بیابانی گناباد بجز قنات که آب را از سفره های در عمق صدها متر به سطح زمین انتقال می دهد منبع آبی دیگری اعم از چشمه و رودخانه دائمی وجود ندارد و بدیهی است که لازمه یکجانشینی منبع مطمئن تامین آب مایه حیات است.

بنابراین قبل از ایجاد قنوات گناباد نمی توانسته است شهری بزرگ بوده باشد. اما ایجاد و حفر یک قنات به عظمت قنات قصبه احتیاج به نیروی انسانی ماهر، منابع مالی و ساختار اجتماعی و سیاسی معینی است. حال کدام قنوات قبل از قنات قصبه وجود داشته است یک سوال اساسی باستان‌شناسی است. منتهی می توان اینطور تصور کرد که با حفر قنات قصبه و رسیدن آب آن به شهر گناباد ، شهر رونقی دیگر گرفته و توسعه و رشد آن شتاب گرفت. با این فرض می توان تا حدی پذیرفت که چنانچه در کتب کهن نامی از گناباد میان آید که قنات گناباد از پیشینه کهن تری نسبت به شهر گناباد برخوردار است. یعنی به احتمال زیاد زمانی گناباد ارزش آن را یافته است که وارد تاریخ مدون و مکتوب شود که با آب قنات قصبه رشد کرده و جایگاهی در منطقه یافته بوده است.

« احمد بن یحیی البلاذری » مورخ قرن سوم هجری از حضور « نیزک طرخان ،بزرگ هپتالیان ) و سپاهی از ترکان در « جنابد» و جنگ او با یزدگرد ساسانی در آن شهر خبر می دهد. پس از آن جنابد دو متون معتبر جغرافیایی چون اشکال العالم در سال 310 هجری قمری، مسالک و ممالک در سال 340 هجری قمری ، سفرنامه ابن حوقل صوره الارض در سال 367 هجری قمری و احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم در سال 375 هجری قمری راه یافته و در توصیف آن آمده است که آبش از قنات تامین می‌شود.

نخستین کسی که توصیف نسبتا مفصلی از قنات گناباد آورده ناصر خسروی قبادیانی است که در سال 444 هجری از شهر تون عازم گناباد بوده و آن بخش از سفرنامه اش را چنین نگاشته است:

« چون از شهر تون برفتیم آن مردگیلکی مرا حکایت کرد که وقتی ما از تون به گناباد می رفتیم دزدان به بیرون آمدند و بر ما غلبه کردند، چند نفر از بیم خود را در چاه کاریز افکندند. بعد از آن جماعت یکی را پدری مشفق بود و یکی را به مزد گرفت و در آن چاه گذاشت تا پسر او را بیرون آورد، چندان ریسمان و رسن که آن جماعت داشته حاضر کردند و مردم بسیار آمدند، هفتصد گز رسن فرو رفت تا آن مرد به بن چاه رسید،رسن در آن پسر بست و او را مرده بیرون کشیدند و آن مرد چون مرده بیرون آمد گفت آبی عظیم که در این کاریز روانست و آن کاریز چهار فرسنگ می رود و آن را می گفتند که کیخسرو فرموده است. »

به نظر می‌رسد که حکایتی ناصر خسرو در سفرنامه خود آورده مبدا اظهار نظرهای بعدی شده که بعدا او در مورد قنات گناباد ارائه شده است ."حمد ا.. مستوفی" در سال 740 هجری قمری ظاهرا با استفاده از روایت ناصر خسرو،این گونه در مورد قنات نوشته است:« چهار فرسنگ درازای کاریز است و چاه آن تخمینی هفتصد گز باشد و چند موضع می باشد و مجموع را آب از کاریز و بیشتر کاریز ها از طرف جنوب به شمال می رود.»  

منبع: خبرگذاری میراث آریا