گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری از ایران تخمینی است

نظام جامع آماری گردشگری را با وجود گرفتن بودجه تدوین نکرده‌اند 

یک کارشناس برنامه‌ریزی گردشگری و میراث فرهنگی معتقد است: گزارش اقتصاد گردشگری شورای جهانی سفر و گردشگری (wttc) درباره‌ی ایران به‌دلیل دسترسی نداشتن به آمارهای دقیق و متقن، براساس تخمین و شبیه‌سازی است و نمی‌توان روی تحلیل‌های آماری آن حساب علمی باز کرد یا طبق آن، چشم‌انداز کلی برای صنعت گردشگری کشور ترسیم کرد.

اردشیر اروجی درباره‌ی گزارش اقتصاد گردشگری که شورای جهانی سفر و گردشگری از ایران ارائه کرده است، اظهار کرد: بین شورای جهانی سفر و گردشگری با علامت اختصار w.t.t.c و سازمان جهانی جهانگردی با علامت اختصار u.n.w.t.o تفاوت وجود دارد؛ ولی گاهی این دو یکی گرفته می‌شود. شورای جهانی سفر و گردشگری بیش‌ترین تحقیقاتی را که انجام می‌دهد که برای بررسی اثرهای صنعت سفر و گردشگری بر اقتصاد کشورهاست و براساس آن، گزارش‌های سالانه منتشر می‌کند.

  او ادامه داد: ما در ایران حساب اقماری گردشگری انجام نداده‌ایم، پس محاسبه‌ی ارزش تولید ناخالص داخلی گردشگری در این گزارش و پیش‌بینی‌هایی که در آن شده، تخمینی است و براساس آمار متقن علمی نیست.

  وی در ادامه گفت: در این گزارش به چهار بخش «درآمدهای حاصل از گردشگری»، «اثر فعالیت‌های گردشگری بر تولید ناخالص داخلی کشور»، «میزان سرمایه‌گذاری» و «وضعیت اشتغال» اشاره شده است؛ ولی به یک نکته‌ی مهم که کلید این چهار بخش به‌شمار می‌آید، اشاره‌ای نشده است. این کلید «میزان ورود گردشگران خارجی و تعداد گردشگران داخلی» است که چهار بخش ذکرشده بر مبنای آن پایه‌گذاری می‌شود.

  این کارشناس برنامه‌ریزی گردشگری و میراث فرهنگی با تأکید بر این‌که ما پایگاه ‌آماری گردشگری مستمر نداریم که آمار دقیق 20 سال گذشته تا کنون را با حدود 20 مشخصه‌ی مورد نیاز داشته باشد تا طبق آن، روند و فرآیند ورود گردشگران خارجی و داخلی را بررسی کنیم، افزود: در کشور ما آمار گردشگری داخلی فقط در ایام نوروز اعلام می‌شود و آمار گردشگران خارجی نیز بدون درنظر گرفتن شاخص‌های سازمان جهانی جهانگردی از نیروی انتظامی گرفته و در مصاحبه‌ها بیان می‌شود، درحالی‌که آمارهای مربوط به گردشگری داخلی و خارجی در کشورهای دیگر دقیق و مستمر با مشخصات کامل ارائه می‌شود.

او ادامه داد: با توجه به این شرایط، مباحثی که در این گزارش از درآمد، وضعیت اشتغال و دیگر شاخص‌های بخش گردشگری ایران مطرح شده کاملا ‌تخمینی است، چون ما حساب‌های اقماری گردشگری را در کشور انجام نداده‌ایم.

 اروجی بیان کرد: در این گزارش اشاره شده که سهم کل صنعت سفر و گردشگری از تولید ناخالص داخلی در سال 2009 میلادی، برابر 329هزار و 790میلیارد ریال معادل 33میلیارد دلار است که 2/8 درصد تولید ناخالص داخلی کل کشور را شامل می‌شود. هم‌چنین در این گزارش اشاره شده است که درآمد حاصل از گردشگری ورودی در سال 2009 میلادی که از آن با عنوان صادرات خدمات سفر و گردشگری یاد می‌کند، 103هزار و 314میلیارد ریال معادل 3/10میلیارد دلار است و 7/11 درصد صادرات کل کشور در آن سال را شامل می‌شود.

به گفته‌ی او، اگر 3/10میلیارد دلار (درآمد حاصل از گردشگری ورودی یا صادرات خدمات گردشگری) براساس هزینه‌کرد هر گردشگر محاسبه شود، عدد دومیلیون گردشگر ورودی در سال به‌دست می‌آید و این تقریبا همان رقمی است که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در آن سال از گردشگران ورودی گزارش داده است.

این کارشناس برنامه‌ریزی گردشگری و میراث فرهنگی اظهار کرد: این گزارش درآمد حاصل از تعداد گردشگران داخلی را در سال 2009 میلادی در قالب سهم مستقیم گردشگری ایران از تولید ناخالص داخلی واقعی برابر 122هزار و 697میلیارد ریال معادل 2/12میلیارد دلار اعلام کرده که اگر این 2/12میلیارد دلار تقسیم بر میزان هزینه‌کرد هر نفر گردشگر داخلی شود، رقم حدود 101میلیون نفر در سال به‌دست می‌آید که این عدد نیز تقریبا همان آماری است که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در آن سال از گردشگری داخلی در تعطیلات نوروزی ارائه کرده است.

وی در ادامه گفت: اگر 3/10میلیارد دلار (درآمد حاصل از گردشگری ورودی یا صادرات خدمات گردشگری) از 33میلیارد دلار (سهم کل گردشگری از تولید ناخالص داخلی) کسر شود، 7/22میلیارد دلار باقی می‌ماند که اگر 2/12میلیارد دلار درآمد حاصل از تعداد گردشگران داخلی از آن کسر شود، 5/10میلیارد دلار باقی می‌ماند که در واقع این درآمد حاصل از فعالیت‌های جانبی سفر و گردشگری و فعالیت‌های غیرمستقیم در این بخش است.

  اروجی بیان کرد: 3/10میلیارد دلار براساس حدود دومیلیون گردشگر ورودی و 2/12میلیارد دلار براساس 101میلیون گردشگر داخلی و 5/10میلیارد دلار براساس درآمد فعالیت‌های جانبی سفر و گردشگری به‌دست آمده است. اکنون پاسخ دادن به این پرسش که آیا این درآمدها درست است یا خیر، فقط درصورت داشتن پایگاه آماری مستمر گردشگری و انجام حساب‌های اقماری در کشور امکان‌پذیر است که در آن شرایط می‌توان قضاوت علمی هم داشت؛ ولی چون این محاسبات انجام نشده است، باید این گزارش را تخمینی دانست.

 وی گفت: گزارش اقتصاد گردشگری شورای جهانی سفر و گردشگری اعلام کرده است در سال 2009 میلادی 39هزار و 713میلیارد ریال معادل 9/3میلیارد دلار برابر با 7/3 درصد کل سرمایه‌گذاری کشور در بخش گردشگری سرمایه‌گذاری شده است که این روند با رشد 6/2 درصد پیش می‌رود. حال دادن پاسخ به این پرسش که واقعا 9/3میلیارد دلار سرمایه‌گذاری اتفاق افتاده است یا نه، نیز به انجام حساب اقماری گردشگری در کشور نیاز دارد که چون این محاسبه انجام نشده، پس این بخش گزارش هم تخمینی است.

او ادامه داد: این گزارش اعلام کرده است که مخارج دولت در گردشگری، در سال 2009 میلادی 13هزار و 767میلیارد ریال معادل 3/1میلیارد دلار بوده که این عدد با رقم واقعی موجود در کشور با توجه به مخارج سفر و گردشگری در بخش دولتی، متفاوت است. اگرچه قضاوت کردن درباره‌ی 3/1میلیارد دلار به‌دلیل نبود حساب اقماری سفر و گردشگری نیز مقدور نیست.

 اروجی افزود: در این گزارش آمده است سال 2009 میلادی یک‌میلیون و 546هزار نفر در بخش گردشگری شاغل هستند که این رقم را معادل 3/7 درصد شاغلان کل کشور دانسته است، یعنی به ازای 7/13 نفر شاغلان کشور، یک نفر در بخش گردشگری شاغل است. این گزارش هم‌چنین رشد سالانه در بخش اشتغال مستقیم گردشگری در 10 سال آینده را 6/2 درصد و رشد سالانه در بخش هزینه‌های دولتی در 10 سال آینده را 7/4 درصد پیش‌بینی کرده است که البته اگر این درآمد و سرمایه‌گذاری در گردشگری محقق شود، امکان دارد آن رشد سالانه در اشتغال هم اتفاق افتد.

این کارشناس برنامه‌ریزی گردشگری و میراث فرهنگی در ادامه با اشاره به تخمینی بودن آمارهای این گزارش، تأکید کرد: خیلی نمی‌توان روی گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری از ایران به‌دلیل نبود پایگاه‌ آماری مستمر و انجام نشدن حساب اقماری سفر و گردشگری در کشور حساب باز کرد، نه روی آمارهای مثبت و نه روی آمارهای منفی آن.

 وی اظهار کرد: براساس بند «ط» ماده‌ی 114 قانون برنامه‌ی چهارم توسعه قرار بود بودجه‌ای برای تدوین نظام جامع آماری گردشگری کشور اختصاص دهند که در دوسال اخیر، یعنی سال‌های 1388 و 1389 هر سال یک‌میلیارد تومان طبق برنامه برای این موضوع اختصاص یافته که رقم آن در قانون بودجه سالانه مشخص است؛ ولی از تدوین این نظام جامع آماری که خود پایه‌ی مناسبی برای انجام حساب اقماری گردشگری است، خبری نیست.

اروجی اضافه کرد: مبنای حساب‌ اقماری گردشگری این است که ابتدا این نظام جامع آماری گردشگری مستقر و سپس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با کمک بانک مرکزی، مرکز آمار و دیگر بخش‌های اقتصادی ذی‌ربط به انجام این مهم اقدام کند و تا وقتی این کار انجام نشود، نمی‌توان تحلیل‌های صحیحی از وضعیت گردشگری کشور داشت و برای این صنعت مهم برنامه‌ریزی کرد یا درباره‌ی گزارش‌ها، بازده سرمایه‌گذاری‌ها و تحلیل‌های آماری که از بخش گردشگری منتشر می‌شود، قضاوت علمی و منصفانه کرد. 

منبع: خبرگزاری ایسنا

آمار از ورود گردشگران می گوید 

آمارگیری گردشگری در ایران 

آینده گردشگری، منوط به آمارگیری استاندارد  

آمارها، تنها عنصر رو به رشد گردشگری ایران