بهینهسازی صنعت گردشگری کشور منوط به ارائه آمار مطابق با تعاریف و استاندار جهانی است؛ این در حالی است که به نظر میآید میان مفهوم و نیز روش آمارگیری گردشگران در ایران با آنچه در سطح جهان تعریف شده، فاصله هست.
آمار و ارقام شالوده برنامهریزی و توسعه گردشگری است و به دلیل همین اهمیت ویژه، سازمان جهانی جهانگردی نسبت به استانداردسازی مفاهیم استفادهشده و نیز روشهای آمارگیری اقدام میکند تا کشورهای دنیا روشی یکسان و آماری قابل مقایسه داشته باشند.
با توجه به آمار جدید در 9 ماه نخست سال جاری، 2 میلیون و 364 هزار و 204 گردشگر به کشور وارد شده و صنعت گردشگری در چند ماهه سال جاری از رشد 40 درصدی برخوردار بوده است. همچنین گفته میشود که ماه آذر، آمار گردشگری به تنهایی رشدی معادل 14 درصد نسبت به زمان مشابه سال قبل داشته است. این آمارها اولین سئوالی را که در ذهن ایجاد میکند، مفهوم گردشگری و آمارگیری در ایران است.
تعریف گردشگر
«اسماعیل قادری»، مدرس جهانگردی در دانشگاه با نگاهی به مفهوم گردشگر از نظر تعریف جهانی گفت: «در ایران کل کسانی که وارد ایران میشوند را جهانگرد میشناسیم در حالی که براساس تعریف سازمان جهانی جهانگردی، گردشگر با قصد گذران اوقات فراغت، تفریح یا زیارت سفر کرده و هدفش کسب درآمد نیست. به این ترتیب کارکنان دولت، دیپلماتها، کارکنان مرزی، گردشگر محسوب نمیشوند. اما مهمانان یک کشور اگر ساکن کشور دیگری باشند و به منظور دیدار دوستان و آشنایان سفر میکنند، در تعریف گردشگر جای میگیرند.»
قادری ادامه داد: «مشکل عمده آن است که همه مسافران گردشگر شمرده میشوند؛ به عنوان مثال ما از کشور ونزوئلا توریست نداریم شاید تنها چند مأموریت دولتی باشد، اما در آمار میآید. همچنین اگر بر مبنای هدف فراغت و تفریح و دیدار دوستان و یا گردشگر تجاری در نظر بگیریم، آنهایی که در ارتباط با کار و حرفه سفر میکنند مانند ورزشکارها و آنهایی که برای شرکت در همایش و یا نمایشگاه میآیند، گردشگر محسوب نمیشوند چون نه تنها پولی برای شرکت کردن خود نمیدهند بلکه پول اقامت و خوراک خیلی از مهمانان را دولت میدهد و یک هدیه هم به آنان میدهیم و درآمدی نصیب کشور نخواهد شد.»
اما بعد از مفهوم گردشگر، نحوه آمارگیری نیز از موارد مهم است که در کشور تاکنون منبعی جداگانه با توجه به تعریف گردشگر در سازمان جهانی جهانگردی تأسیس نشده و از منابعی مانند امور خارجه و یا نیروی انتظامی استفاده میشود که تفکیکی میان گردشگر و سایر مسافران قائل نمیشوند.
در ادامه از قادری، در رابطه با آمار ذکر شده در سایت سازمان جهانی جهانگردی گفت: «اطلاعات سایت سازمان جهانی جهانگردی حاکی از 642 میلیون نفر گردشگر در 8 ماه نخست سال 2010 است که نسبت به سال قبل با افزایش 40 میلیون گردشگر، از رشدی معادل 7 درصد برخوردار است. برای ایران نیز در سال 2009 در این سایت آماری ارائه نشده است و به این ترتیب نمیتوان مقایسهای انجام داد.»
به نظر میرسد لازم است به استانداردسازی مفهوم گردشگر و مطابقت آن با جامعه بینالملل و همچنین نحوه آمارگیری گردشگران ورودی و البته بهروز بودن این آمار توجه خاصی مبذول شود که به دنبال آن بتوان نسبت به برنامهریزی و توسعه پایدار صنعت گردشگری و افزایش درآمد حاصل از آن اقدام کرد.
منبع: خبرگزاری میراث فرهنگی