بازار روبه رشد توریسم معلولان با 50 میلیون مشتری

  در حدود 50 میلیون انسان با ناتوانی های مختلف جسمی در جهان زندگی می کنند که بخش بزرگی از آنها مسافرانی هستند با نیازهای خاص؛ که کمتر مورد توجه موسسات فعال توریستی دنیا قرار گرفته است. 
 طبق بررسی های انجام شده ازسوی همایش معولان جسمی اروپا تنها در کشورهای اروپایی بیش از 50 میلیون نفر با ناتوانی های جسمی زندگی می کنند که براین تعداد باید رقم رو به رشد دیگری از افراد سالمند بالای 65 سال را افزود و این رقم نشان دهنده تعداد بسیار زیاد مسافران بالقوه برای بازار های مختلف صنعت توریسم داخلی و خارجی است اما این بازار تنها درکشورهای توسعه یافته رونق یافته است.
 همچنین طبق آخرین بررسی های انجام شده از سوی یکی از موسسات آکادمیک انگلستان تخمین زده شده است که حدود  27 درصد از کل جمعیت اتحادیه اروپا از طرح ویژه توریسم برای همه که دراین کشور طراحی و اجرا شده بهره می برند و این بخش از صنعت گردشگری طبق همین بررسی ها درآمدی بالغ بر 80 میلیارد یورو در سال تولید می کند.
 این آمار و ارقام درعین حال بخش عظیمی از جمعیت با ناتوانی های خاص نظیر زنان باردار و خانواده هایشان و نیز کودکان را مورد توجه قرار نداده و از نظر جغرافیایی نیز چنان که آمد تنها بر کشورهای اروپایی تمرکز داشته است.بنابراین مسافران خاص از سایر نواحی جهان از جمله امریکا و استرالیا و آسیا را می توان بر این ارقام افزود که بی تردید رقم شگفت آوری خواهد شد.
 با توجه به این ارقام ایجاد کشتی های مناسب و نیز ایجاد پایانه ها و مراکز ویژه برای افراد معلول و نیز تامین امکانات حمل ونقل زمینی و همچنین ارائه مقاصد توریستی با شرایط مناسب معلولان نه تنها یک اقدام خیریه نیست بلکه یک تجارت عالی و مقرون به صرفه است.
اما در کشور امریکا نیز اندکی پس از آن که «اریک لیپ »موسس سازمان «درهای باز »در شیکاگو نخستین بررسی های دوسالانه خود را در باره قدرت و عملکرد توریست های درگیر با انواع معلولیت های بدنی منتشر کرد، احتمالا ارائه آمار و ارقامی شگفت انگیز در این گزارش ها سبب شد که چند سالی پس از این بررسی ها شاهد تغییرات محسوسی در صنعت گردشگری درخدمت معلولان باشیم. 
 این تغییرات اکنون به چنان سطحی گسترش یافته که اکنون روشن است سالمندان و بزرگسالان با معلولیت های بدنی در امریکا به طور میانگین سالانه بالغ بر 13.6 میلیارد دلار امریکا تنها در بخش سفر هزینه می کنند. 
 تحقیقات لیپ نشان داد که 42 میلیون نفر انسان با معلولیت های بدنی در سرتاسر امریکا بیش از 31.7 میلیون سفر در سال دارند که برابر با مبالغ هنگفت درآمد مالی در صنعت گردشگری داخلی امریکاست. از این میزان بخش اعظم این درآمدها روانه صنایع حمل و نقل هوایی و سپس در بخش هتلداری و مابقی در بخش های وابسته به خدمات مربوط به غذا و نوشیدنی جذب می شود.
 علاوه براین سالمندان معلول حداقل یک بار در هفته به رستوران ها می روند و این سالانه درآمد هنگفتی را عاید صاحبان و شاغلان در بخش رستوران ها می کند. دریک نگاه گذرا می توان گفت که سفر افراد معلولان بدنی به رغم محدودیت های بسیار در دسترسی به امکانات مسافرتی درسطح جهانی رو به افزایش است که از این میان طبق آمار موجود تعداد امریکاییان معلول که دست به سفر می زنند از سال 2005 تا کنون بالغ بر 50 درصد افزایش یافته است.
با توجه به یافته های ارائه شده در واقع توریسم برای ناتوانان جسمی تجارت بزرگی است و صنایع وابسته به سفر، هتلداری و توریسم ، دولت ها  وحتی سازمان های وابسته به افراد معلول در تلاشند با این گرایش جهانی همگام شوند.
 در حال حاضر توریسم برای معلولان بازار رو به رشد جهانی توریسم بدون مرز، سفر آسان ، توریسم برای همه و... از جمله عبارت ها و عنوان هایی هستند که درسال های اخیر در زمینه مسائل مربوط به سفر معلولان بدنی در بیشتر کشورهای پررونق توریستی جهان رواج یافته و موضوع اصلی آن بر وضعیت افراد معلول ویا سالمندانی است که از پول و فرصت کافی برای استفاده از طیف وسیعی از خدمات گردشگری برخوردارند.
 انتشار و رواج این موضوع سبب شده است که تجارت و صنعت توریسم، سفر و هتلداری برای افراد معلول در سطح جهانی به مبحث روز و مهمی تبدیل شود و عناوین فرعی تری دراین زمینه نظیر سفر شهروندان سالمند، سفر برای روندگان کم سرعت، گشت و گذار برای دیالیزی ها ، توریسم درمانی و مانند آن را مطرح کند.
 صرف نظر از آمارها هنوز این پرسش مطرح است که چه چیزی ناگهان سبب توجه و علاقه جهانی به این مبحث شده است.
 شاید نکته مهم در این زمینه همین است که این توجه عمومی به هیچ وجه یک گرایش ناگهانی نبوده و طی تلاش هایی پراکنده بتدریج وسعت جهانی یافته است. 
  شاید نخستین گام ها دراین زمینه به سال 2006  باز می گردد که نخستین کنفرانس های بین المللی توریسم آسان با حضور گسترده طیف های مختلفی از صنایع سفر وتوریسم برگزار شد و سپس کنفرانس های مشابهی در بانکوک و اسپانیا این نکته را دنبال کردند و در پی آن توجه جهانی بیش از پیش به این نکته و اهمیت آن جلب شد.
 هدف از تمامی این کنفرانس ها که باشرکت بیش از 200 نماینده از سازمان های جهانی معولان ، دفترهای توریستی و شرکت ه وسرمایه گذاران بخش خصوصی و دولتی برگزار شد،  طرح و بررسی مسائل و مشکلات دستیابی به امکانات سفر و راه های حل مشکلات سفر برای افراد ناتوان و معلولان بدنی بود. اما توافق قطعی در همه این جلسات آن بود که توریسم برای معلولان بدنی هم اکنون سریع ترین فرصت تجاری درحال رشد در صنعت گردشگری است.
نکته ای که در بیشتر مقاصد گردشگری شاخص جهان جایگاه شاخص و مهم خود را بدست آورده است به نحوی که اکنون بازار توریسم معلولان در بیشتر کلان شهرها شکل گرفته است و افرادی با ناتوانی های مختلف بدنی همچون افراد عادی انگیزه های جدی برای سفر دارند اما به دلیل وجود موانع و مشکلات موجود در بسیاری از موارد ناگزیر می شوند از سفر صرف نظر کنند.
 گذشته از جنبه های مالی و منافع تجاری که در توریسم معلولان مورد توجه قرار گرفته جنبه های دیگری نیز از مسئله مورد توجه جهانی قرار دارد.
 به طور کلی با توجه به رشد فزاینده فرصت های برابر شغلی و تحصیلی و تفریحی برای معلولان مسئله توریسم ویژه معلولان نیز به عنوان بخشی از این امکانات مورد توجه قرار گرفته است. 
 علاوه بر این توریسم آسان برای معلولان عمدتا با انگیزه های مالی و اکثرا در کشورهای توسعه یافته نظیر امریکا، بریتانیا، ژاپن ، هنگ کنگ ، سنگاپور استرالیا ، چین و نیوزیلند است که رشد و توسعه یافته و درسایر کشورهای جهان همچنان مورد غفلت است. درنتیجه به رغم تلاش های جاری در سطح جهانی هنوز 650 میلیون انسان معلول با مشکلات ومحدودیت های گوناگون مسافرتی نظیر مشکلات حمل و نقل، خدمات راهنمایی ، مقاصد دشوار و دسترس ناپذیر، مشکلات ناشی از پیدا کردن تاکسی و اتوبوس و خدمات هواپیمایی و همچنین مشکلات موجود در استفاده از اتاق هتل ها و رستوران ها و نیز با مشکل کمبود افراد علاقمند و داوطلب به همکاری و یاری مواجه اند.
 علاوه براین ها مسئله هزینه های اضافی نیز نکته مهمی است زیرا یک توریست معلول نیازمند به استفاده از ابزارهایی چون ویلچر، عصاهای مخصوص و یا کفش های مخصوص ارتوپدی و مانند آن هستند که هزینه سفر را از سطح عادی بالاتر می برد. طبق برآوردهای انجام شده روشن شده است که توریسم و سفر برای یه فرد معلول در حدود 30 تا200 درصد هزینه بیشتر از افراد عادی تحمیل می کند.
 
توزیع نامتوازن اطلاعات

به نظر می رسد اطلاعات نارسا و یا فقدان هر گونه اطلاعات درزمینه تورسیم معلولان به خود افراد معلول، یکی از مهم ترین عوامل رشد بالقوه این حوزه از توریسم باشد. درنتیجه افراد معلول اغلب اطلاعات بسیار اندکی درباره توریسم معلولان و راه های سفر آسانتر و مطلوب تر دارند. اغلب اطلاعات شفاهی اطرافیان و بستگان تنها منبع اطلاعات این افراد است. 

این مسئله حتی در اینترنت هم تا حد زیادی نادیده گرفته شده است. بنابراین لازم است سایت های وابسته به صنایع و خدمات گردشگری به وضوح به تسهیلات و امکانات موجود برای سفر توریست های معلول تمرکز کنند و حتی اگر تسهیلات مشخصی در دسترس نباشد هم این اطلاعات باید در اختیار معلولان قرار گیرد تا در طراحی برنامه سفر و تصمیم گیری و تنظیم مخارج خود آن موارد را لحاظ کنند.
 

مواردی از تغییرات منطقی که باید برای معلولان مورد توجه قرار گیرد:
- ارائه اطلاعات ثبت نام و اطلاعات با حروف بسیار بزرگ برای افراد کم بینا
- تهیه نسخه های لازم از انواع منو ها و یا اطلاعات گوناگون به روش بریل در رستوران ها یا فرودگاه ها و مراکز دیگر مسافرتی
- تهیه دستگاه های تلفن با گوشی های بزرگ و قوی مخصوص ناشنوایان در هتل ها و مراکز دیگر توریستی
- تامین زنگ های هشدار دهنده مربوط به اطفا حریق و ... با سطح ارتعاشات بالا برای افراد ناشنوا
- تامین میزهای ویژه پذیرش با ارتفاع کوتاه برای افرادی که از ویلچر استفاده می کنند.
- برگزاری کلاس های آموزشی برای افراد و کادر پرسنلی در تمام مراکز توریستی و مسافرتی در باره شناخت مشکلات و نیازهای ویژه معلولان
 
نکته مهم آن است که طبق تحقیقات انجام شده معلولان عمدتا به عنوان معتبر ترین مشتریان خدمات وسرویس هایی شناخته شده اند که یک بار مورد رضایت آن ها قرار گرفته باشند.
 درحالی که بازار توریسم معلولان همچون هر بخش دیگر صنعت توریسم نیازمند تامین نیازهای و شرایط خاص خود از نظر اطلاع رسانی، بررسی مشکلات اجتماعی ، مشکل هزینه های اضافه، دسترسی آسان به مقاصد توریستی و بالاخره حق برخورداری از اوقات خوش برای معلولان است.
 شاید یکی از مهم ترین مشکلات در این زمینه مسائل اجتماعی باشد و از این میان مهم ترین مسئله نگاه و نگرش مردم در کشورهای میزبان است. زیرا این یکی از بزرگ ترین مشکلاتی است که یک توریست با ناتوانی های بدنی با آن مواجه است و حل این مسئله نه تنها برای توریست ها بلکه برای ارتقای سطح روابط اجتماعی در مقاصد توریستی نیز بسیار مفید است.

منبع: خبرگزاری میراث فرهنگی